"Renverser les barrières linguistiques"

"Superare le barriere linguistiche"

„Pokonywanie barier językowych”

Overcoming Language Barriers

"Sprachbarrieren überwinden"

"Superar las barreras del lenguaje"

Język jest główną przeszkodą dla pokojowego współistnienia Albańczyków i Serbów. Wyjątkiem jest Bojan Stamenkovic, który prowadzi instytut językowy, w którym naucza się serbskiego i albańskiego.

program_content

Dwie największe grupy etniczne Kosowa to Albańczycy i Serbowie. Jednak młode pokolenie Albańczyków nie rozumie Serbów. A Serbowie nie rozumieją ich. Powodem jest język. Serbowie używają cyrylicy, a Albańczycy alfabetu łacińskiego. Tradycyjnie szkoły są podzielone. Państwo serbskie wspiera finansowo swoje szkoły, więc są one lepiej wyposażone. Szkoły albańskie to ruina.

20 lat po wojnie

Kosovo Youngsters

Kosovo Youngsters (3/12)

program_playNext

75% Kosowian ma mniej niż 35 lat. To wielki potencjał, który może aktywować tutejszą gospodarkę. Mimo to jedna na dwie młode osoby jest bezrobotna. Hana Qerimi założyła szkołę dla programistów. Według niej technologie informacyjne i komunikacyjne mają ogromny potencjał.

Kosovo Youngsters (1/12)

75% Kosowian ma mniej niż 35 lat. To wielki potencjał, który może aktywować tutejszą gospodarkę

"Programiści poszukiwani”

Albańczycy i Serbowie odwiedzający te same kawiarnie i korzystający z tych samych sklepów – to niecodzienny widok w Kosowie. Mała społeczność Kamenicy nie ucierpiała tak bardzo na skutek wojny i jest dziś wzorem pokojowego współistnienia.

Kosovo Youngsters (2/12)

Albańczycy i Serbowie odwiedzający te same kawiarnie i korzystający z tych samych sklepów – to niecodzienny widok w Kosowie. Mała społeczność Kamenicy nie ucierpiała tak bardzo na skutek wojny i jest dziś wzorem pokojowego współistnienia.

„Kamenica: model etnicznego współistnienia”

Kosowo to jedyny kraj na Bałkanach nieobjęty procesem liberalizacji reżimu wizowego. To jedyny naród pozbawiony prawa swobodnego podróżowania po zjednoczonej Europie. Zmiana przepisów z pewnością pomogłaby społeczeństwu Kosowa otworzyć się na świat i podnieść wymagania stawiane tutejszym instytucjom i ich przedstawicielom.

Kosovo Youngsters (4/12)

Kosowo to jedyny kraj na Bałkanach nieobjęty procesem liberalizacji reżimu wizowego. To jedyny naród pozbawiony prawa swobodnego podróżowania po zjednoczonej Europie. Zmiana przepisów z pewnością pomogłaby społeczeństwu Kosowa otworzyć się na świat i podnieść wymagania stawiane tutejszym instytucjom i ich przedstawicielom.

„To tylko mały punkt w historii”

Wiosną 1999 roku, gdy Albańczycy świętują bombardowanie NATO, Serbowie płaczą. W Prisztinie jedziemy na spotkanie Egzonem Mustafą. Młody aktor i muzyk gra w zespole rockowym szkoły Mitrovica, złożonej z członków różnych grup etnicznych.

Kosovo Youngsters (5/12)

Wiosną 1999 roku, gdy Albańczycy świętują bombardowanie NATO, Serbowie płaczą.

„Muzyka kontra stres”

Kosowskie miasto Mitrowica jest nadal podzielone. Na północy stosuje się serbskie dinary, a na głównych ulicach wiszą flagi serbskie i rosyjskie. Do dziś most jest chroniony przez żołnierzy KFOR, wielonarodowych sił wojskowych dowodzonych przez NATO.

Kosovo Youngsters (6/12)

„Chcę stąd wyjść”

W serbskiej części Mitrowicy spotykamy Marko Rakicia, szefa NGO zajmującego się kwestiami społecznymi. Pokaże nam swoją Mitrowicę i wyjaśni, czemu ta część Kosowa popadła w zapomnienie. W uliczkach i podwórzach nie ma flag Serbii i Rosji. Są też sprawy ważniejsze od segregowania śmieci. Mieszkańcy północy, w większości Serbowie, mają dwa paszporty, ale czują się opuszczeni przez oba państwa.

Kosovo Youngsters (7/12)

W serbskiej części Mitrowicy spotykamy Marko Rakicia, szefa NGO zajmującego się kwestiami społecznymi.

„Zapomniana mniejszość”

Kontrola na wejściu do koszar w Prizren. Stacjonują tu saperzy kosowskich sił bezpieczeństwa. Wita nas major Sada. Jego jednostka rozbraja stare miny. Po wojnie w Kosowie leżało ok. 4500 min lądowych. Dzięki jednostce majora zostało ich ok. 100. Uprzątnięto też ok. 90 000 niewybuchów pozostałych po Serbach i bombardowaniach NATO. 500 ludzi ucierpiało w niespodziewanych wybuchach. Zginęło 120 osób. Pokój, który mówi wiele.

Kosovo Youngsters (8/12)

Po wojnie w Kosowie leżało ok. 4500 min lądowych.

„Zamknij kopalnie: ratuj życie”

W Prizren, na południe od Kosowa, Fitore Gashi jest nauczycielką w przedszkolu, do którego uczęszczają zarówno Albańczycy, jak i Romowie. W społeczeństwie, w którym dominują uprzedzenia i dyskryminacja, rzadkością jest szkoła, gdzie rodzice powierzaliby swoje dzieci nauczycielom pochodzącym z innej grupy etnicznej.

Kosovo Youngsters (9/12)

W Prizren, na południe od Kosowa, Fitore Gashi jest nauczycielką w przedszkolu, do którego uczęszczają zarówno Albańczycy, jak i Romowie

"Symbol walki z dyskryminacją"

Uta Ibrahimi udowodniła, że determinacja nie zna granic. Jako pierwsza kosowska Albanka zdobyła Mount Everest! Teraz młoda kobieta szykuje się na kolejną wyprawę w Himalaje. Chce wejść od południa na Lhotse. 14 ośmiotysięczników w 7 lat. To cel, który chce osiągnąć z pomocą ekipy i sponsorów. Cały ten wysiłek i ryzyko po to, by pokazać, że wiele jest możliwe, gdy się w to wierzy. To jej przesłanie dla młodzieży z Kosowa.

Kosovo Youngsters (10/12)

Uta Ibrahimi udowodniła, że determinacja nie zna granic. Jako pierwsza kosowska Albanka zdobyła Mount Everest!

„Myśl bez ograniczeń”

Od 2014 roku prawie 100 000 młodych Kosowian opuściło swój kraj. Jednak Ilir Hasanaj, 33-letni reżyser, postanowił wrócić. Opuścił Kosowo w latach 90., a następnie wrócił, by stworzyć centrum kulturalne w Prisztinie. Jego najnowszy projekt to alternatywne kino w sercu miasta.

Kosovo Youngsters (11/12)

Od 2014 roku prawie 100 000 młodych Kosowian opuściło swój kraj. Jednak Ilir Hasanaj, 33-letni reżyser, postanowił wrócić. 

„Przestrzeń kultury i dyskusji”

Adelina Tershani ma 21 lat. Jest rzeczniczką ruchu feministycznego w Kosowie. W ostatnich grupa obrońców praw kobiet znacznie wzrosła po gwałcie na nieletniej we wsi Drenas. Młodą dziewczynę zgwałcił najpierw nauczyciel, a następnie przesłuchujący ją policjanci.

Kosovo Youngsters (12/12)

„Krzyk przeciwko patriarchatowi”

Kosovo Youngsters - 20 lat po wojnie

program_recommendations

Przekop Mierzei Wiślanej ma umożliwić budowę kanału żeglugowego pozwalającego statkom na wypłynięcie na Bałtyk z portu w Elblągu bez konieczności przekraczania terytorium Rosji. Jednak kanał ma zostać zbudowany w środku rezerwatu przyrody.  Wyciętych zostało już ponad 10 000 drzew.

Przekop Mierzei Wiślanej ma umożliwić budowę kanału żeglugowego. Jednak kanał ma zostać zbudowany w środku rezerwatu przyrody...

Przekop Mierzei Wiślanej

Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej wciąż się pogarsza: we wrześniu 2021 r. prawie 9 tys. osób próbowało dostać się do kraju, dwukrotnie więcej niż w sierpniu. Teren przygraniczny jest niedostępny dla stowarzyszeń czy mediów, o czym nasza dziennikarka Ulrike Däßler przekonała się na własnej skórze podczas kręcenia tego reportażu: wraz z kamerzystą została zatrzymana przez policję na 24h, gdy przez przypadek wjechała na teren objęty stanem wyjątkowym.

Bashra i jej rodzina uciekli z pogrążonej w wojnie Syrii. Na polskiej granicy spotkały ich pushbacki.

Dramat migrantów na polsko-białoruskiej granicy

Jeśli polski Trybunał Konstytucyjny w myśl polskiemu rządowi zdecyduje o wyższości prawa krajowego nad unijnym, z prawnego punktu widzenia będzie to swoisty "Polexit". Po "Lex-TVN" i problemie uchodźców na granicy z Białorusią, jest to kolejne działanie rządu budzące kontrowersje na linii Warszawa-Bruksela.

Polski rząd chciałby potwierdzić wyższość prawa krajowego nad prawem europejskim.

Czy Polsce grozi Polexit?

25-letni Giovanni Cimarosti, podchodzi z okolic Wenecji, ale obecnie studiuje kinematografię w Łodzi. To legendarna szkoła, gdzie studiowali Wajda i Kieślowski. Żeby się do niej dostać, Giovanni przez ponad rok uczył się polskiego. We Włoszech nie ma szkoły na takim poziomie. Obecnie w Łódzkiej Szkole Filmowej studiuje około 60 cudzoziemców.

Migranci wewnętrzni UE

25-letni Giovanni Cimarosti, podchodzi z okolic Wenecji, ale obecnie studiuje kinematografię w Łodzi. 

Giovanni, Włoch w Polsce

Anna z Hiszpanii ma 30 lat, i mieszka w Berlinie gdzie pracuje w start-upie. Do Berlina przywiodły ją studia i miłość. Od 10 miesięcy pracuje w start-upie uczącym języków w sieci. To pierwsza praca, w której wykorzystuje znajomość 8 języków.

Ana, Hiszpanka w Berlinie

Obecność żołnierzy NATO w Polsce i krajach bałtyckich znacznie wzrosła od czasu aneksji Krymu do Rosji. Rząd Polski przekonał amerykańskiego prezydenta do zbudowania bazy wojskowej na terytorium Polski. Był nawet gotów nazwać ją Fort Trump...

Obecność żołnierzy NATO w Polsce i krajach bałtyckich znacznie wzrosła od czasu aneksji Krymu do Rosji

Polska a NATO

Polecamy również

program_bonus

Bonuses and Extracts

program_external

Odkryj więcej

program_categoryMostViewed

Pandemia koronawirusa poskutkowała we Włoszech głęboką recesją. Kraj czuje się zapomniany przez resztę Unii. Tęskni za solidarnością. Na fali frustracji, ruch Italexitowy skupiony wokół Matteo Brandiego, domaga się wyjścia Włoch ze wspólnoty.

Pandemia i recesja nadszarpnęły UE

Pandemia koronawirusa poskutkowała we Włoszech głęboką recesją. Kraj czuje się zapomniany przez resztę Unii. 

Re: Sfrustrowane Włochy rozważają Italexit

W maju 2020 roku w Afganistanie miała miejsce straszna zbrodnia. Uzbrojeni mężczyźni włamali się do szpitala położniczego i zabili 25 osób: położne, ciężarne kobiety i noworodki. Tragedia wstrząsnęła społeczeństwem i podała w wątpliwość sens negocjacji pokojowych, które afgański rząd negocjuje z talibami.

ARTE Reportage

W maju 2020 r. w Afganistanie uzbrojeni mężczyźni włamali się do szpitala położniczego i zabili 25 osób: położne, ciężarne kobiety i noworodki. 

Afganistan: wojna przeciwko noworodkom

Koronawirus odsłonił to, czego kraj od dawna nie chciał widzieć: system opieki zdrowotnej w Rumunii sam jest ciężko chory wskutek kilkudziesięcioletnich zaniedbań. 10.000 nowych przypadków koronawirusa dziennie, śmiertelność między 70 a 90% - najwyższa w UE - Rumunia, już osłabiona przez swoją gospodarkę, zostaje dodatkowo osłabiona przez pandemię. Przestarzały sprzęt medyczny, niewiele leków, niewielu specjalistów: kraj walczy o zatrzymanie lekarzy, którzy wyjeżdżają, aby praktykować w innych częściach Europy.

Koronawirus odsłonił to, czego kraj od dawna nie chciał widzieć: system opieki zdrowotnej w Rumunii sam jest ciężko chory wskutek kilkudziesięcioletnich zaniedbań. 

Rumunia: wybuch wirusa

Odnalezienie drogi do własnej seksualności i nieskrępowane wyrażanie siebie to niełatwe zadania. Nie ma seksu bez oczekiwań społecznych. Jak się od nich uwolnić? W końcu seks powinien być zabawą, a nie kolejnym konkursem.

Streetphilosophy

Seks powinien być zabawą, a nie kolejnym konkursem.

Uwolnić seksualność

Natalia Romik wyruszyła w Polskę w poszukiwaniu kryjówek, w których chowali się Żydzi w czasie Holokaustu. Odkryła niesamowite historie tych, którzy przeżyli dzięki schronieniu w zagłębieniu starego dębu lub w cmentarnej krypcie. Dzięki jej inicjatywie udaje się ocalić pamięć o ofiarach, choć nie jest to wygodne dla wszystkich.

Natalia Romik wyruszyła w Polskę w poszukiwaniu kryjówek, w których chowali się Żydzi w czasie Holokaustu. 

Re: Przetrwać Holokaust

Turów. Tomasz i Marta Kukucowie są wściekli. Kopalnia, w której pracują od 20 lat jest teraz zagrożona zamknięciem. To rzeczywistość tysięcy innych osób zatrudnionych w górnictwie. Druga strona medalu? Jeśli kopalnia będzie funkcjonowała, za kilka lat całkowicie wyczerpie zapasy wody w regionie.

Spór na granicy

Co się kryje za sporem w trójkącie granicznym? I jak to wpływa na lokalnych mieszkańców i mieszkanki?

Re: Kopalnia Turów

Pippi Pończoszanka, silna i psotna dziewczyna z piegami i czerwonymi warkoczami, podbija klasyczny balet. Szwedzka tancerka i choreografka Pär Isberg zabiera bohaterkę powieści Astrid Lindgren na scenę operową w Helsinkach. Muzykę zapewniają Georg Riedel i Stefan Nilsson.

Pär Isberg zabiera bohaterkę powieści Astrid Lindgren na scenę operową w Helsinkach.

Pippi Långstrump w Operze Helsińskiej

Po wielkiej powodzi w listopadzie 2019 roku w Wenecji wciąż trwa stan wyjątkowy. Zimowe powodzie należą tu do codzienności. Jednak tym razem powódź zaskoczyła Wenecjan. Zniszczeniu uległy domy i sklepy, ale także cenne dzieła sztuki i kultury. Wenecja nie posiada dobrze rozwiniętych systemów ochrony przeciwpowodziowej, a zmiany klimatu prognozują kolejne powodzie. Czy Wenecja stoi na skraju przepaści?

Czy miasto da się jeszcze uratować?

Re: Wenecja tonie

Hassan chce konno wspiąć się Elbrus – najwyższy szczyt Kaukazu. Góra ma ponad 5600 m. To nie tylko wyzwanie osobiste, ale również wyprawa o znaczeniu symbolicznym: ma upamiętniać powrót koni karaczajskich. Udokumentowaliśmy wyczyn Hassana, jednocześnie odmalowując historię tego niezwykłego rejonu Kaukazu.

360° GEO

Hassan chce konno wspiąć się Elbrus – najwyższy szczyt Kaukazu. To nie tylko wyzwanie osobiste, ale również wyprawa o znaczeniu symbolicznym.

Elbrus - najwyższy szczyt Kaukazu

Odkąd polski Trybunał Konstytucyjny zaostrzył prawo aborcyjne, przeprowadzenie aborcji w Polsce stało się jeszcze trudniejsze niż dotychczas. Inga, której płód został poważnie uszkodzony, musiała wyjechać za granicę by dokonać aborcji. Jednak wielu zwolenników „obrony życia”, takich jak katolik i mąż rodziny Paweł, prowadzi kampanię na rzecz dalszego zaostrzenia prawa.

Odkąd polski Trybunał Konstytucyjny zaostrzył prawo aborcyjne, przeprowadzenie aborcji w Polsce stało się jeszcze trudniejsze niż dotychczas. 

Polki walczą o prawo do aborcji

Kryzys humanitarny, który rozpoczął się przy polsko-białoruskiej granicy jesienią, spotkał się z obojętnością władz państwowych i europejskich. Na pomoc wycieńczonym i wychłodzonym migrantom ruszyli wolontariusze. Spadła na nich cała odpowiedzialność za ratowania ludzkich żyć w przygranicznych lasach. Jak wielkie to wyzwanie przekonaliśmy się, gdy udaliśmy się na miejsce. Naszymi przewodniczkami były aktywistki „Medyków na Granicy” i „Ocalenia”. Pozwoliły nam uczestniczyć w akcji ratunkowej, żebyśmy mogli pokazać Wam, jak naprawdę wygląda kryzys humanitarny i jak heroicznej postawy wymaga pomoc migrantom.

Dopiero udział w akcji pomocowej pozwala zrozumieć, w jak fatalnej sytuacji znaleźli się migranci.

Re: Polska, ratownicy na wschodniej granicy

W Indiach pracownice rolne stawiane są pod presją usunięcia macicy, aby mogły pracować bez przerwy. Długo była to jedna z najlepiej chronionych tajemnic wsi w Indiach. Podczas gdy wskaźnik histerektomii (zabieg chirurgicznego usunięcia macicy) na Zachodzie wynosi 2/1000, w Indiach osiąga 17/1000, do 350/1000 w stanie Maharasztra na zachodzie kraju, w tzw „Pasie Cukrowym”. Przez ostatnie 10 lat 14 000 zbieraczek trzciny poddało się histerektomii. Reportaż.

W Indiach pracownice rolne stawiane są pod presją usunięcia macicy, aby mogły pracować bez przerwy. Długo była to jedna z najlepiej chronionych tajemnic wsi w Indiach. 

Indie: wioski bez macicy

Kalifornijskie lowridery to szczególny kult motoryzacyjny. Im stary pojazd jest bardziej wypucowany i im niżej osadzony, tym większy szpan. I choć lowriding zaczął się jako czysto męska sprawa, dziś coraz więcej kobiet podbija scenę. Kilka pań zaprosiło nas do swoich bryk, żebyśmy mogli lepiej zrozumieć, o co w tym wszystkim chodzi.

Im stary pojazd jest bardziej wypucowany i im niżej osadzony, tym większy szpan.

Lowriding w Los Angeles

Z okazji swojego 50-lecia francuska stacja radiowa FIP zaprosiła brytyjskiego artystę Stinga na prywatny koncert w Panteonie w Paryżu. Nigdy wcześniej muzyka pop nie zagrała w słynnej Hall of Fame.

50-lecie radia FIP

Gwiazda popu wśród narodowych bohaterów

Sting w Panteonie

Ukrywać się czy wyemigrować? To pytanie dręczy niektórych polskich Żydów i Żydówki. Przed Holokaustem w Polsce mieszkało ich 3,5 mln. Dziś oficjalnie jest ich ok. 10 tysięcy. Jak żyje im się w kraju podzielonym między tolerancją a antysemityzmem?

Ukrywać się czy wyemigrować? To pytanie dręczy niektórych polskich Żydów i Żydówki. 

Młodzi Żydzi w Polsce

W Bieszczadach żyją najstarsi w Polsce pustelnicy. Uciekli w dzikie lasy, by cieszyć się samotnością. Dzicz to dla bieszczadzkich pustelników zachwyt naturą i życie w spokoju, lecz często również niewygoda i ciężka praca. Jednak „lepsze odciski na rękach niż wrzody na żołądku” – jak tłumaczy jeden z nich.

W Bieszczadach żyją najstarsi w Polsce pustelnicy - miłośnicy natury i spokoju, a także krytycy systemu. „Lepsze odciski na rękach niż wrzody na żołądku” – tłumaczą.

Polska: Niekonwencjonalna emerytura w Karpatach

Reportaż. W Palermo tylko co 3. kobieta ma pracę. W wielu rodzinach nadal realizowany jest tradycyjny model, według którego mężczyzna pracuje, a kobieta zajmuje się domem i dziećmi. To problem, który generuje inny – przemoc domową. Coraz częściej powstają jednak grupy samopomocy, w których kobiety wspierają się, by poprawić swoją sytuację.

Reportaż. W Palermo tylko co 3. kobieta ma pracę. To problem, który generuje inny – przemoc domową. 

Re: Sycylijki walczą o niezależność

Juliusz ma 91 lat i jest królem włóczęgów. Co roku wraz z nadejściem wiosny przenosi się z mieszkania w mieście do własnoręcznie zbudowanej chaty nad brzegiem Jeziora Solińskiego. Tam może wreszcie żyć samowystarczalnie i w zgodzie z naturą, co według niego jest sekretem długowieczności.

Juliusz ma 91 lat i jest królem włóczęgów. Żyje w zgodzie z naturą nad brzegiem Jeziora Solińskiego.  

Karpaty: polscy wagabundzi

Pechowy reaktor Czarnobyla w 1986 r. skaził region w stopniu zagrażającym życiu. Skażenia nie boją się jednak Vadum i Yuri, którzy osiedlili się w pobliżu Czarnobyla po ucieczce z ogarniętej konfliktem wschodniej Ukrainy. Chcą zbudować tu nowe życie.W ich oczach niebezpieczeństwo promieniowania nie jest tak straszne, jak wojna.

Vadum i Yuri osiedlili się w pobliżu Czarnobyla. Niebezpieczeństwo promieniowania nie jest dla nich tak straszne, jak wojna.

Powrót do Czarnobyla

W latach 1979-1989 ponad 60 tysięcy młodych rosyjskich żołnierzy wyjechało na wojnę do Afganistanu. Ponad jedna trzecia z nich nigdy nie wróciła, a 500 rozpłynęło się w powietrzu. Nikt nie wie, co się z nimi stało. W reportażu udajemy się do Rosji, by porozmawiać z tymi, którym dane było wrócić.

W latach 1979-1989 ponad 60 tysięcy rosyjskich żołnierzy wyjechało do Afganistanu. Jedna trzecia z nich nigdy nie wróciła.

Kosovo Youngsters (3/12)

Kosovo Youngsters - 20 lat po wojnie

"Programiści poszukiwani”

"Programiści poszukiwani”

Kosovo Youngsters (1/12)

„Kamenica: model etnicznego współistnienia”

„Kamenica: model etnicznego współistnienia”

Kosovo Youngsters (2/12)