Wielu obywateli europejskich, podobnie jak wiele głów państw, często oskarża Unię Europejską o nakładanie na państwa członkowskie zbyt wielu dyrektyw i przepisów, zwłaszcza w sferze społecznej. W rzeczywistości jest to jednak obszar, w którym Bruksela interweniuje bardzo rzadko.
Obywatele UE często skarżą się na brak działań Europy, m.in. w domenie socjalnej, co podsyca populizm i eurosceptycyzm. 27 krajów UE ma wspólne wyzwania socjalne: demografia, kryzys ekonomiczny, reforma systemu opieki socjalnej. Nie mają jednak wspólnej polityki lub jest ona wspólna tylko w pewnych punktach. Co do swobodnego przepływu pracowników albo opieki zdrowotnej każdy obywatel UE ma prawo pracować w innym kraju i być ubezpieczonym. Dyrektywa z 2003 r. ustaliła czas pracy tygodniowej na 48 godz., w tym nadgodziny, i nakazuje 11 godzin wypoczynku w ciągu doby. UE walczy też dyskryminacją, np. nierównościami płacowymi kobiet i mężczyzn. W 2000 roku Rada Europejska przyjęła kartę praw podstawowych: obywatelskich, ekonomicznych i socjalnych. Jest ona wiążąca dla każdego państwa. Ustawodawca interweniuje, żeby ustalić minimum do przestrzegania i chronić prawa socjalne obywateli i pracowników. UE może zatem ustanawiać prawa socjalne, ale w sposób ograniczony. Każde państwo zachowuje prawo do decyzji.