XXe siècle | ARTE

Das 20. Jahrhundert | ARTE

20th Century | ARTE

El siglo XX | ARTE

XX wiek | ARTE

XX° secolo | ARTE

ARTE analizuje wydarzenia historyczne od początku XX wieku aż po dzień dzisiejszy.

XX wiek

highlights_subcategory

Traktat Trianon, ratyfikowany w Wersalu 4 czerwca 1920 r., przygotował grunt pod demontaż cesarstwa austro-węgierskiego po I wojnie światowej. Traktat pokojowy, którego wielu Węgrów do dziś nie może zaakceptować. I który nawet 100 lat po podpisaniu prowadzi do napięć w środku Europy. Premier Viktor Orbán obciąża odpowiedzialnością za Trianon Zachód. Latem 2020 roku w Budapeszcie premier Węgier Viktor Orbán zainaugurował pomnik, na którym wygrawerowane są nazwy 12 500 miejscowości należących do terytorium Węgier, zanim mocarstwa europejskie nie „przedefiniowały” jego granic. Co traktat w Trianon oznacza dziś dla Europy? Jak wybuchowe mogą być jego skutki? Dokument ilustruje historię narodowej traumy, która stała się narzędziem propagandowym w rękach rządzącej partii Fidesz.

Co traktat w Trianon oznacza dziś dla Europy? Jak wybuchowe mogą być jego skutki? 

Traktat w Trianon - Węgierska trauma

W 2017 r. Ahed Tamimi, młoda Palestynka mieszkająca na Zachodnim Brzegu, uderza izraelskiego żołnierza w twarz. Jej matka robi z tego live'a na Facebooku. Po stronie palestyńskiej film staje się powodem do dumy. Po stronie izraelskiej, zwłaszcza wśród prawicy, mówi się raczej o splamieniu idei narodowego honoru. A co dzieje się z samą Ahed?

Efekt domina

W 2017 r. młoda Palestynka Ahed Tamimi policzkuje izraelskiego żołnierza. Nagranie staje się wiralem.

Ahed Tamimi - palestyński opór w sieci

Styczeń 2015 r. Krótko po ataku na magazyn satyryczny Charlie Hebdo hasło i grafika #JeSuisCharlie zalały media społecznościowe. Następnie stały się źródłem debaty i kontrowersji. Spotykamy się z Joachimem Roncinem, który stworzył grafikę „Je suis Charlie”. Opowiada, jakie konsekwencje dla jego życia miało jej udostępnienie.

Spotykamy się z Joachimem Roncinem, autorem grafiki „Je suis Charlie”. Jak zmieniła jego życie?

Joachim Roncin - "Je suis Charlie"

W lipcu 2018 r. studentka Marie Laguerre zamieściła na Facebooku nagranie z napaści na tle seksualnym, której była ofiarą kilka godzin wcześniej. Internet oszalał. Jej post został udostępniony setki tysięcy razy. Przyglądamy się temu, jak jeden wpis stał się katalizatorem feministycznej walki z przemocą na ulicach, której codziennie doświadczają kobiety na całym świecie.

Przyglądamy się temu, jak jeden post stał się się katalizatorem feministycznej walki z przemocą wobec kobiet.

Marie Laguerre - walka z mizoginią na ulicach

Berlin, 10 września 2015 r. Kanclerka Niemiec Angela Merkel robi sobie selfie z młodym syryjskim uchodźcą Anasem Modamanim. „Nie sądziłem, że to jedno zdjęcie tak wstrząśnie moim życiem” – powie później Anas. Zdjęcie przejmuje bowiem skrajna prawica i robi z niego fake news, w którym Anas jest terrorystą.

Wrzesień 2015 r. Angela Merkel robi sobie selfie z syryjskim uchodźcą Anasem Modamanim. Ma to dla niego straszne konsekwencje.

Anas Modamani - fatalne selfie

Szalona stara pokojówka staje się jednym z największych artystów XX wieku. Niepiśmiennej Séraphine objawił się Archanioł Gabriel, nakazując jej malować. Maluje więc niestrudzenie, aż popadnie w totalne obłąkanie.

Zapomniani

Szalona stara pokojówka staje się jednym z największych artystów XX wieku.

Séraphine de Senlis, delirium malarstwa

Yukio Mishima, największy japoński pisarz swojego pokolenia, obsesyjnie związany był ze związkiem ciała. W 1970 roku dokonał nieudanego zamachu stanu i zabił się w archaiczny sposób samurajów przed tłumem przestraszonych i zafascynowanych gapiów.

Yukio Mishima, największy japoński pisarz swojego pokolenia w 1970 roku dokonał nieudanego zamachu stanu i zabił się w archaiczny sposób samurajów przed tłumem przestraszonych i zafascynowanych gapiów.

Yukio Mishima: piękny aż do śmierci

videos_subcategory

Mówi się, że mistrz największych filozofów XX wieku nazywa się Monsieur Chouchani. Jednak jego życie jest zagadką. Samouk mówiący w dziesięciu językach, znający każdy pasaż z Biblii i Talmudu. Urodzony w nędzy przyjaciel Einsteina, o wyglądzie wagabundy. Jego śmierć będzie znacznie bardziej anonimowa niż jego życie.

Mówi się, że mistrz największych filozofów XX wieku nazywa się Monsieur Chouchani. Jednak jego życie jest zagadką.

Monsieur Chouchani, nieznany filozof

Dziennikarka, fotografka, poetka Annemarie Schwarzenbach przechodzi przez pierwszą połowę XX wieku niczym meteor. Uciekła ze szwajcarskiej arystokracji, by podróżować po świecie. Jest przeciwna faszyzmowi, twierdzi, że jest lesbijką. Od Iranu po Afganistan jej liczne podróże, morfina i pisarstwo pomagają jej odnaleźć siebie - a raczej zagubić się w sobie.

Dziennikarka, fotografka, poetka Annemarie Schwarzenbach przechodzi przez pierwszą połowę XX wieku niczym meteor.

Annemarie Schwarzenbach, upadły anioł literatury

W wiedeńskiej kawiarni w 1925 roku mężczyzna, imieniem Victor Lustig chwali się, że popełnił najbardziej niewiarygodne oszustwo w historii: sprzedał wieżę Eiffla. To nie jest jednak jego prawdziwa tożsamość - te zmienia jak rękawiczki, by dzięki niezliczonym oszustwom bogacić się po obu stronach Atlantyku...

W wiedeńskiej kawiarni w 1925 roku mężczyzna, imieniem Victor Lustig chwali się, że popełnił najbardziej niewiarygodne oszustwo w historii: sprzedał wieżę Eiffla...

Victor Lustig, człowiek, który sprzedał Wieżę Eiffla

Dwudziestego piątego kwietnia 1930 r. nowojorska Carnergie Hall wypełnia się przedziwnym dźwiękiem – natarczywym i świetlistym, przerażającym i promiennym. Publiczność jest zaczarowana tą hipnotyzującą muzyką. Wpatruje się w mężczyznę, który zagarnia pustą przestrzeń smukłymi białymi dłońmi. To Lew Siergiejewicz Termen i wynaleziony przez niego magiczny instrument – theremin.

W 1930 r. świat poznał zupełnie nowy dźwięk – natarczywy i świetlisty, przerażający i promienny.

Lew Siergiejewicz Termen i jego magiczny theremin

Na opustoszałych ulicach Londynu cień przecina ściany. Blade, wychudłe widmo, przedziwna sylwetka krąży w gęstniejącym mroku. Co wieczór przeczesuje śmietniki w poszukiwaniu jedzenia. A przecież kiedyś była markizą, najbogatszą kobietą we Włoszech. Rządziła Europą niczym wszechmocna królowa.

Przeczesuje londyńskie śmietniki w poszukiwaniu jedzenia. A przecież kiedyś była najbogatszą kobietą we Włoszech. 

Luisa Casati: markiza, która została kloszardką

W 1943 r. w Stalingradzie, na mroźnym froncie wschodnim, lecący z nieba śnieg i ołów przecinają powietrze. Przez ostrzał przedziera się mężczyzna w niemieckim mundurze. To najlepszy tenisista pokolenia, który na korcie pokonywał wielkich mistrzów. Teraz jego życie wisi na włosku.

Homoseksualista, przeciwnik nazizmu, wybitny tenisista prześladowany przez Hitlera.

Traktat w Trianon - Węgierska trauma

Ahed Tamimi - palestyński opór w sieci - Efekt domina

Joachim Roncin - "Je suis Charlie" - Efekt domina

Marie Laguerre - walka z mizoginią na ulicach - Efekt domina

Anas Modamani - fatalne selfie - Efekt domina

Séraphine de Senlis, delirium malarstwa - Zapomniani

Yukio Mishima: piękny aż do śmierci - Zapomniani

Wszystkie wideo

Ahed Tamimi - palestyński opór w sieci - Efekt domina

Joachim Roncin - "Je suis Charlie" - Efekt domina

Marie Laguerre - walka z mizoginią na ulicach - Efekt domina

Anas Modamani - fatalne selfie - Efekt domina

Monsieur Chouchani, nieznany filozof - Zapomniani

Annemarie Schwarzenbach, upadły anioł literatury - Zapomniani

Victor Lustig, człowiek, który sprzedał Wieżę Eiffla - Zapomniani

Lew Siergiejewicz Termen i jego magiczny theremin - Zapomniani

Luisa Casati: markiza, która została kloszardką - Zapomniani

Gottfried von Cramm, czempion w okopach - Zapomniani

HistoriaXX wiek

Les programmes à la une

Traktat w Trianon - Węgierska trauma

Wszystkie wideo

Ahed Tamimi - palestyński opór w sieci - Efekt domina

Joachim Roncin - "Je suis Charlie" - Efekt domina

Marie Laguerre - walka z mizoginią na ulicach - Efekt domina

Anas Modamani - fatalne selfie - Efekt domina

Monsieur Chouchani, nieznany filozof - Zapomniani

Annemarie Schwarzenbach, upadły anioł literatury - Zapomniani

Victor Lustig, człowiek, który sprzedał Wieżę Eiffla - Zapomniani

Lew Siergiejewicz Termen i jego magiczny theremin - Zapomniani

Luisa Casati: markiza, która została kloszardką - Zapomniani

Gottfried von Cramm, czempion w okopach - Zapomniani

Historia
XX wiek