Histoire | ARTE

Geschichte | ARTE

History | ARTE

Historia | ARTE

Storia | ARTE

Najważniejsze wydarzenia historyczne, które ukształtowały współczesny świat.

Historia

highlights_category

Traktat Trianon, ratyfikowany w Wersalu 4 czerwca 1920 r., przygotował grunt pod demontaż cesarstwa austro-węgierskiego po I wojnie światowej. Traktat pokojowy, którego wielu Węgrów do dziś nie może zaakceptować. I który nawet 100 lat po podpisaniu prowadzi do napięć w środku Europy. Premier Viktor Orbán obciąża odpowiedzialnością za Trianon Zachód. Latem 2020 roku w Budapeszcie premier Węgier Viktor Orbán zainaugurował pomnik, na którym wygrawerowane są nazwy 12 500 miejscowości należących do terytorium Węgier, zanim mocarstwa europejskie nie „przedefiniowały” jego granic. Co traktat w Trianon oznacza dziś dla Europy? Jak wybuchowe mogą być jego skutki? Dokument ilustruje historię narodowej traumy, która stała się narzędziem propagandowym w rękach rządzącej partii Fidesz.

Co traktat w Trianon oznacza dziś dla Europy? Jak wybuchowe mogą być jego skutki? 

Traktat w Trianon - Węgierska trauma

Nie przegap

collections

Imperium kolonialne dobiegło końca w XX wieku, jednak proces dekolonizacji rozpoczął się znacznie wcześniej. Wbrew oficjalnej historii kolonizatorów, ten poruszający dokument oddaje głos ludom skolonizowanym, opowiada o kluczowych momentach 150-letniej historii walki z oprawcą i przedstawia losy głównych bohaterów wyzwolenia.

Historie walki o wolność

Imperium kolonialne dobiegło końca w XX wieku, jednak proces dekolonizacji rozpoczął się znacznie wcześniej...

Dekolonizacja

Niemiecki muzyk Wolfgang Niedecken wyrusza na poszukiwanie Ameryki Boba Dylana. Od Greenwich Village w Nowym Jorku po hipisowskie San Francisco, przechodzi przez miejsca, które naznaczyły twórczość tej żywej legendy folkowego rocka.

Niemiecki muzyk Wolfgang Niedecken wyrusza na poszukiwanie Ameryki Boba Dylana. 

Ameryka Boba Dylana

Co ma wspólnego loteria z polityką średniowiecznej Wenecji? Czy paszporty zawsze zawierały osobiste opisy? Od jak dawna w Chinach je się pałeczkami? W nowym magazynie „Spotkania z historią” historycy przedstawiają nam ekscytujące historie przedmiotów, które stały się częścią naszej historii.

Historycy przedstawiają nam ekscytujące historie przedmiotów, które stały się częścią naszej historii.

Spotkania z historią

Seria dokumentalna "Narodziny Chrześcijaństwa” w dziesięciu odcinkach opowiada o pojawieniu się nowej religii: od śmierci Jezusa, aż do roku 150 n.e. Wzbogacona wypowiedziami największych specjalistów w dziedzinie archeologii, epigrafiki, historii religii czy językoznawstwa, cykl tworzy bogatą w zwroty akcji epicką narrację, będącą podsumowaniem współczesnych badań nad początkami chrześcijaństwa i eksplorującą najbardziej zaskakujące hipotezy. Punkt odniesienia w upowszechnianiu historii religii.

Seria dokumentalna w 10 odcinkach opowiada o pojawieniu się nowej religii: od śmierci Jezusa, aż do roku 150 n.e.

Narodziny Chrześcijaństwa

Jakie przemówienia na zawsze zapisały się w kartach historii? Słowa Luthera Kinga, Churchilla czy Ibarruri nawoływały do konfliktu bądź pokoju, przedstawiały daleko idące wizje i głosiły koniec pewnej epoki. Co dziś wiemy o tych mowach, o ich treści, ich pochodzeniu i ich konsekwencjach?

Historyczne przemówienia

Seria „Zapomniani” opowiada o niesamowitych, ale autentycznych losach mało znanych postaci. Ich losy dają wgląd w wielkie, dramatyczne wydarzenia w historii świata. Fascynujące historie z czterech zakątków świata, z których każda przenosi nas do rzeczywistości minionej epoki.

Pasjonujące postaci zapomniane przez Historię

Seria „Zapomniani” opowiada o niesamowitych, ale autentycznych losach mało znanych postaci. Ich losy dają wgląd w wielkie, dramatyczne wydarzenia w historii świata.

Zapomniani

Kolekcje

playlists

Playlisty

highlights_subcategory

W 2017 r. Ahed Tamimi, młoda Palestynka mieszkająca na Zachodnim Brzegu, uderza izraelskiego żołnierza w twarz. Jej matka robi z tego live'a na Facebooku. Po stronie palestyńskiej film staje się powodem do dumy. Po stronie izraelskiej, zwłaszcza wśród prawicy, mówi się raczej o splamieniu idei narodowego honoru. A co dzieje się z samą Ahed?

Efekt domina

W 2017 r. młoda Palestynka Ahed Tamimi policzkuje izraelskiego żołnierza. Nagranie staje się wiralem.

Ahed Tamimi - palestyński opór w sieci

Styczeń 2015 r. Krótko po ataku na magazyn satyryczny Charlie Hebdo hasło i grafika #JeSuisCharlie zalały media społecznościowe. Następnie stały się źródłem debaty i kontrowersji. Spotykamy się z Joachimem Roncinem, który stworzył grafikę „Je suis Charlie”. Opowiada, jakie konsekwencje dla jego życia miało jej udostępnienie.

Spotykamy się z Joachimem Roncinem, autorem grafiki „Je suis Charlie”. Jak zmieniła jego życie?

Joachim Roncin - "Je suis Charlie"

W lipcu 2018 r. studentka Marie Laguerre zamieściła na Facebooku nagranie z napaści na tle seksualnym, której była ofiarą kilka godzin wcześniej. Internet oszalał. Jej post został udostępniony setki tysięcy razy. Przyglądamy się temu, jak jeden wpis stał się katalizatorem feministycznej walki z przemocą na ulicach, której codziennie doświadczają kobiety na całym świecie.

Przyglądamy się temu, jak jeden post stał się się katalizatorem feministycznej walki z przemocą wobec kobiet.

Marie Laguerre - walka z mizoginią na ulicach

Berlin, 10 września 2015 r. Kanclerka Niemiec Angela Merkel robi sobie selfie z młodym syryjskim uchodźcą Anasem Modamanim. „Nie sądziłem, że to jedno zdjęcie tak wstrząśnie moim życiem” – powie później Anas. Zdjęcie przejmuje bowiem skrajna prawica i robi z niego fake news, w którym Anas jest terrorystą.

Wrzesień 2015 r. Angela Merkel robi sobie selfie z syryjskim uchodźcą Anasem Modamanim. Ma to dla niego straszne konsekwencje.

Anas Modamani - fatalne selfie

Szalona stara pokojówka staje się jednym z największych artystów XX wieku. Niepiśmiennej Séraphine objawił się Archanioł Gabriel, nakazując jej malować. Maluje więc niestrudzenie, aż popadnie w totalne obłąkanie.

Szalona stara pokojówka staje się jednym z największych artystów XX wieku.

Séraphine de Senlis, delirium malarstwa

Yukio Mishima, największy japoński pisarz swojego pokolenia, obsesyjnie związany był ze związkiem ciała. W 1970 roku dokonał nieudanego zamachu stanu i zabił się w archaiczny sposób samurajów przed tłumem przestraszonych i zafascynowanych gapiów.

Yukio Mishima, największy japoński pisarz swojego pokolenia w 1970 roku dokonał nieudanego zamachu stanu i zabił się w archaiczny sposób samurajów przed tłumem przestraszonych i zafascynowanych gapiów.

Yukio Mishima: piękny aż do śmierci

XX wiek

f02e04ca-1f68-4c46-99a5-1332aab879fb

W wieku 29 lat Tsutomu Yamaguchi jest prawdopodobnie najbardziej pechowym człowiekiem w historii. 6 sierpnia 1945 roku był w podróży służbowej do Hiroszimy, gdy wybuchła bomba atomowa. Przerażony ucieka od apokaliptycznych scen, by wrócić do domu... do Nagasaki.

Tsutomu Yamaguchi ma talent do pojawianie się w niewłaściwym sztukę miejscu w niewłaściwym czasie.

Yamaguchi, ocalały z Hiroszimy i Nagasaki

Dochodzi siedemnasta, kiedy 28 sierpnia 1963 r. Martin Luther King rozpoczyna przemówienie. Nie jest pierwszym ani ostatnim mówcą występującym podczas Marszu na Waszyngton. Lecz to za sprawą jego przemówienia ten dzień zapisze się na kartach historii.

Mowy, które zmieniły historię

28.08.1963 17:00. Martin Luther King rozpoczyna przemówienie, dzięki któremu Marsz na Waszyngton na zawsze zapisze się w kartach historii.

I Have a Dream - Martin Luther King

Od interwencji Francji w 2011 r. i upadku dyktatora, w Libii panuje bajzel. Walka o władzę, migracje, niewolnictwo, terroryzm... Pogrążony w wojnie domowej kraj pada ofiarą anarchii i wygląda na upadły. Przedstawiamy Wam przeszłość i teraźniejszość kraju o niepewnej przyszłości.

Historie konfliktu

Od interwencji Francji w 2011 r. i upadku dyktatora, w Libii panuje bajzel.

Libia: Synowie anarchii

Wiemy, gdzie jest Krym, ale do kogo należy? Do Ukrainy? Do Rosji? Putin dokonał już wyboru. To problem dla sąsiadów Krymu i Zachodu, którzy boją się zniknięcia granic po przejściu Putina.

Wiemy, gdzie jest Krym, ale do kogo należy? Do Ukrainy? Do Rosji? Putin dokonał już wyboru

Rosja, Ukraina i przyszłość Krymu

Szpiegostwo Ludmiły zaczęło się z miłości. Krótko przed ślubem narzeczony wyznał jej, że pracuje dla KGB i że wkrótce wyjedzie do Buenos Aires identyfikować byłych żołnierzy SS. By mogli być razem, Ludmiła też musi zostać agentem...

Kobiety-szpiedzy

Krótko przed ślubem narzeczony Ludmiły wyznał jej, że pracuje dla KGB. By z nim pozostać, ona też mosi zostać szpiegiem.

Ludmila, agentka KGB

Geneviève jest jedną z pierwszych kobiet, pracujących jako analityczka w DST, francuskiego kontrwywiadu. W latach 70. jego zadaniem było rejestrowanie wszystkich radzieckich dyplomatów obecnych na terytorium Francji. Wśród nich był pułkownik KGB, który przejdzie do historii...

Geneviève jest jedną z pierwszych kobiet, pracujących jako analityczka w DST, francuskiegp kontrwywiadu.

Geneviève, pierwsza francuska agentka?

Myśląc o terroryzmie, widzimy kolesi przebranych za Ninja, którzy odcinają głowy na pustyni lub strzelają, krzycząc "Allahu akbar". Jednak terroryzm nie jest wcale nowym zjawiskiem i odpowiada logikom bardziej złożonym, niż przypuszczamy. W dzisiejszym programie mamy dla Was „bombowy” odcinek, w którym wyjaśnimy czym jest terroryzm i jak z nim walczyć.
 

Terroryzm nie jest wcale nowym zjawiskiem i odpowiada logikom bardziej złożonym, niż przypuszczamy.

Terroryzm

Kurdowie kojarzą nam się z poganiaczami owiec lub kobietami, które kałasznikowami walczą z ISIS, ale to przede wszystkim największy naród bez państwa. Kwestii Kurdystanu była przydatna dla Zachodu. W dzisiejszym odcinku wyjaśnimy, dlaczego Kurdowie wciąż są kozłem ofiarnym.

Stories of Conflict

Najwięksi bezpaństwowcy byli wielokrotnie zdradzani przez międzynarodową dyplomację, zwłaszcza przez mieszkańców Zachodu, którzy często używają ich jako sojuszników.

Losy Kurdów

Wraz z postępującą zmianą klimatu, Arktyka w coraz większym stopniu staje się terenem podbojów światowych mocarstw. Z punktu widzenia ruchu handlowego i eksploatacji zasobów naturalnych topnienie arktyki pozwala na snucie niewyobrażalnych dotąd scenariuszy.

Wraz z postępującą zmianą klimatu, Arktyka staje się terenem podbojów światowych mocarstw.

Arktyczna zimna wojna

W 1981 roku Yola pracuje jako stewardessa w El Al - Izraelskich państwowych liniach lotniczych. To tam została zwerbowana przez Mossad. Pomagała w przemycie przez Sudan tysiąców Żydów Felaszów z Etiopii. Yola zaczęła więc pracować pod przykrywką jako kierowniczka hotelu, otwartego w strategicznym miejscu w Sudanie nad samym brzegiem Morza Czerwonego. W nocy hotel służył jako baza tranzytowa dla uchodźców ... Była to najtrudniejsza operacja prowadzona przez kobietę. Misja trwała 3 lata, nie było planu ratunkowego, a gdyby ją zdemaskowano, skazano by ją na śmierć...

W 1981 roku stewardess  Yola została zwerbowana przez Mossad i wysłana do Sudanu by wykonać jedną z najtrudniejszych misii jaką kiedykolwiek powierzonych kobiecie...

Yola i hotel Mossad w Sudanie

Alma Mahler to prawdziwa osobowość wiedeńskiej sceny artystycznej, literackiej i muzycznej początków XX wieku. Uważana jest za wiedeńską femme fatale, której wdziękom ulegli najwięksi z artystów: Gustav Mahler, Oskar Kokoschka, Gustav Klimt, Walter Gropius, Franz Werfel… Piękna Alma jest jednak sfrustrowaną kompozytorką, która musiała zrezygnować z wielkiej muzycznej kariery…

Alma Mahler to prawdziwa osobowość wiedeńskiej sceny artystycznej, literackiej i muzycznej początków XX wieku. Uważana jest za wiedeńską femme fatale, której wdziękom ulegli najwięksi z artystów.

Alma Mahler, wiedeńska femme fatale

Niełatwo jest sprawić, by kilka narodów żyło w pokoju na tym samym terytorium. Marszałkowi Tito udało się przez 35 lat utrzymać zjednoczenie państwa jugosłowiańskiego. Po jego śmierci w 1980 r. wybuchła beczka prochu w regionie i obudziły się dążenia separatystyczne. Rezultat: dziesięciolecia brutalnych walk i niezliczone ludzkie dramaty.

Niełatwo jest sprawić, by kilka narodów żyło w pokoju na tym samym terytorium.

Jugosławia: wojna byłych

W czasie zamachu stanu generała Franco w 1936 roku, Dolores Ibárruri Gómez na antenie madryckiego radia wzywała hiszpańską ludność do protestów. Podczas trzech kolejnych lat wojny domowej w Hiszpanii jej hasło „¡No Pasarán!” stało się zawołaniem bojowym wszystkich antyfaszystów i najpopularniejszym hasłem używanym przez stronę republikańską. 

W czasie zamachu stanu generała Franco w 1936 roku, hasło  Dolores Ibárruri Gómez „¡No Pasarán!” stało się zawołaniem bojowym wszystkich antyfaszystów.

¡No Pasarán! - Dolores Ibárruri

Aby uciec od plutonu egzekucyjnego, dezerter z czasów I wojny światowej przebiera się za kobietę. Transwestyta świetnie miesza się w kabaretowym tłumie szalonych lat 20.

Aby uciec od plutonu egzekucyjnego, dezerter z czasów I wojny światowej przebiera się za kobietę. Transwestyta świetnie mieszka się w kabaretowym tłumie szalonych lata 20.

Paul Grappe, dezerter transwestyta

W kolonialnych Indochinach francuski oficer marynarki Benjamin Ullmo odkrywa opium. Po powrocie do Francji Benjamin bardzo szybko traci pieniądze na utrzymanie kochanki i kupowanie opium. Wpada więc na szalony pomysł kradzieży tajnych dokumentów, by szantażować nimi Ministerstwo Marynarki Wojennej...

W kolonialnych Indochinach francuski oficer marynarki Benjamin Ullmo odkrywa opium.

Benjamin Ullmo, urojenia opium

W 1943 r. w Stalingradzie, na mroźnym froncie wschodnim, lecący z nieba śnieg i ołów przecinają powietrze. Przez ostrzał przedziera się mężczyzna w niemieckim mundurze. To najlepszy tenisista pokolenia, który na korcie pokonywał wielkich mistrzów. Teraz jego życie wisi na włosku.

Homoseksualista, przeciwnik nazizmu, wybitny tenisista prześladowany przez Hitlera.

Gottfried von Cramm, czempion w okopach

Na opustoszałych ulicach Londynu cień przecina ściany. Blade, wychudłe widmo, przedziwna sylwetka krąży w gęstniejącym mroku. Co wieczór przeczesuje śmietniki w poszukiwaniu jedzenia. A przecież kiedyś była markizą, najbogatszą kobietą we Włoszech. Rządziła Europą niczym wszechmocna królowa.

Przeczesuje londyńskie śmietniki w poszukiwaniu jedzenia. A przecież kiedyś była najbogatszą kobietą we Włoszech. 

Luisa Casati: markiza, która została kloszardką

Najpopularniejsze programy w tej kategorii:

Cywilizacje

a5147e51-7bf8-48c8-960e-ad8db1715ade

4 września 2013 roku, prezydent François Hollande i prezydent Joachim Gauck udali się do francuskiej miejscowości Oradour-sur-Glane, której ludność została zmasakrowana przez SS. 10 czerwca 1944 mężczyźni zostali rozstrzelani w stodole, a kobiety i dzieci podpaleni w kościele. Z ponad 2000 mieszkańców przeżyło tylko 6. Dwóch prezydentów dwóch sąsiadujących ze sobą krajów wygłosiło dwa poruszające przemówienia.

4 września 2013 roku, prezydent François Hollande i prezydent Joachim Gauck udali się do francuskiej miejscowości Oradour-sur-Glane, której ludność została zmasakrowana przez SS. Prezydenci wygłosili poruszające przemówienia.

Cisza - Joachim Gauck i François Hollande

14 lutego 2003 roku podczas Rady Bezpieczeństwa ONZ, Dominique Villepin, ówczesny minister spraw zagranicznych, odmawia wytoczenia wojny przeciwko Saddamowi Husseinowi – propozycji forsowanej przez USA i Wielką Brytanię. Wygłosił wtedy niezwykle mocne i poruszające przemówienie na temat pokoju.

14 lutego 2003 roku Dominique Villepin, ówczesny minister spraw zagranicznych, odmawia wytoczenia wojny przeciw Irakowi, wygłaszając poruszające przemówienie na temat pokoju.

Nie dla wojny w Iraku - Dominique de Villepin

Nieco ponad rok po zakończeniu II wojny światowej Europa znajduje się na rozdrożu: Niemcy, podzielone na strefy okupacyjne, są pod kontrolą aliantów. Francja wierzy, że znów nadejdą szczęśliwe dni. Na wschodzie Sowieci potęgują swoje wpływy. Na zachodzie Amerykanie wzmacniają sojusze. Nastaje nowy podział świata. Aby uniknąć kolejnej wojny, Churchill nawołuje do zrzeszenia narodów Europy podczas przemówienia na uniwersytecie w Zurychu, 19 września 1946 roku.

Nieco ponad rok po zakończeniu II wojny światowej Europa znajduje się na rozdrożu. Nastaje nowy podział świata. Aby uniknąć kolejnej wojny, Churchill nawołuje do zrzeszenia narodów Europy.

Let Europe Arise! - Winston Churchill

Podpułkowniczka Martha Duncan pracowała dla DIA (Defense Intelligence Agency) – amerykańskiej agencji wywiadu. Kiedy w 1989 roku Armia amerykańska najechała Panamę Manuela Noriegi. Martha została wysłana na miejsce, by odnaleźć dyktatora, który rozpłynął się w powietrzu.

W 1989 podpułkowniczka Martha Duncan została wysłana do Panamy, by odnaleźć ówczesnego dyktatora, który rozpłynął się w powietrzu.

Mertha, poszukiwania dyktatora Noriegy

Jonna Mendez i jej mąż Tony należą do celebrytów CIA. Pamiętacie film "Operacja Argo"? Ben Affleck gra tam agenta CIA, który w czasie kryzysu w Iranie wydostał 6 dyplomatów USA przebranych za filmowców. Postać grana przez Afflecka to Tony Mendez, mąż Jonny. W CIA szkoliła agentów operacyjnych w używaniu fałszywych dokumentów, peruk, teczek z podwójnym dnem, mikrofonów... W 1989 roku wraz z mężem wyprowadziła z ZSRR najlepszego agenta CIA działającego w KGB. Potrzebne były do tego triki rodem z Hollywood...

Jonna Mendez i jej mąż Tony należą do celebrytów CIA. W 1989 r wyprowadzili z ZSRR najlepszego agenta CIA używając do tego trików rodem z Hollywood...

Jonna, Hollywood w służbie CIA

Przez 10 lat, w czasach Muru Berlińskiego Gabriele Gast była jedną z najlepszych agentek NRD w RFN. Podczas wizyty w Niemczech Wschodnich zakochuje się w agencie Stasi. Postanawia szpiegować Zachód ze względu na wiarę w komunistyczne ideały, większą emancypację kobiet na Wschodzie, brak zgody na ważne stanowiska zajmowane na Zachodzie przez byłych Nazistów, oraz próbę uniknięcia wojny atomowej pomiędzy Wschodem a Zachodem.

Przez 10 lat, w czasach Muru Berlińskiego Gabriele Gast była jedną z najlepszych agentek NRD w RFN...

Gabriele, najlepsza agentka NRD w RFN

W latach 50. w Niemczech Zachodnich Leonore Heinz pracowała jako sekretarka w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Przypadkowo poznaje Heinza Sütterlina i zakochuje się w nim szaleńczo. Nie wie jednak, że jej przyszły mąż jest w rzeczywistości szpiegiem KGB, a ożenił się z nią tylko po to, by wydobyć od niej tajne dokumenty...

Leonore Heinz, fatalne zauroczenie

Młoda rosyjska arystokratka XIX wieku postanawia zostawić wszystko, by podążyć za swoim przeznaczeniem. W Algierii przebrana za arabskiego jeźdźca przemierza gorące piaski pustyni pod imieniem Si Mahmoud. Ta ekscentryczna wolna i buntownicza kobieta staje się wspaniałą pisarką i reporterką wojenną jedyną w swoim rodzaju.

Młoda rosyjska arystokratka XIX wieku postanawia zostawić wszystko, by podążyć za swoim przeznaczeniem.

Isabelle Eberhardt, buntowniczka z Sahary

Młody amerykański reporter wojenny, absolwent Harvardu, przekracza Atlantyk, by stać się świadkiem rosyjskiej rewolucji. W sercu Piotrogrodu spisuje wszystko, co słyszy i widzi, aż daje się ponieść szaleństwu rewolucji.

John Reed, Amerykanin w rosyjskiej rewolucji

W samym sercu dwudziestego wieku Basil Zaharoff wzbogaca się na sprzedaży broni wszystkim stronom konfliktu. Równie wpływowy co tajemniczy, Zaharoff był bandytą, sprzedawcą, strażakiem, artylerzystą, bankierem w Egipcie, przewodnikiem po Konstantynopolu, dyplomatą, a przede wszystkim „sprzedawcą śmierci”. To historia najbogatszego i najbardziej wpływowego człowieka w Europie.

W samym sercu dwudziestego wieku Basil Zaharoff wzbogaca się na sprzedaży broni wszystkim stronom konfliktu. 