Siergiej Prokofjew: Wojna i pokójBawarska Opera Państwowa, Monachium

W Monachium zostanie po raz pierwszy wystawiona „Wojna i pokój”, monumentalna opera Sergiusza Prokofiewa, z okazji 70. rocznicy śmierci kompozytora. Potężne dzieło jest oparte na klasyku literatury światowej autorstwa Lwa Tołstoja, które nosi ten sam tytuł. O nadzwyczajnej dymensji opery świadczy już sama ilość solistów i solistek: ponad 40. Produkcję inscenizuje Dmitrij Czerniakow, a dyryguje Vladimir Jurowski.

Swoją powieścią „Wojna i pokój” Lew Tołstoj stworzył światowego klasyka rosyjskiego realizmu. Tołstoj przeplata w swojej narracji osobiste losy przedstawicieli różnych rosyjskich rodzin podczas trwania wojen napoleońskich w Rosji, tworząc w ten sposób szczegółowy i dokumentalny obraz moralny całej epoki.

W pierwszej części adaptacja Prokofiewa skupia się na miłosnych uwikłaniach głównej bohaterki Nataszy. Książe Andrzej Bołkoński zakochuje się w niej na balu, ale szczęście nie sprzyja ich zaręczynom. Zamężna Helena Biezuchowa przedstawia Nataszę swojemu bratu Anatolowi Kuraginowi, który wyznaje jej swoją miłość. Podczas gdy on planuje ich wspólną ucieczkę, Natasza jest bliska załamania. Jednak plan się nie powodzi. Mąż Heleny, Pierre Biezuchow, tłumaczy Nataszy, że Anatol jest już żonaty, po czym sam wyznaje jej swoją miłość. Dochodzi do konfrontacji, w której Pierre każe Anatolowi opuścić Moskwę. Ich rozmowę gwałtownie przerywa maszerujące wojsko francuskie.

Druga część skupia się na wydarzeniach związanych z bitwą pod Borodino, z której Napoleon wychodzi zwycięsko. Aby zmusić go do odwrotu, mieszkańcy Moskwy postanawiają w trzeciej części podpalić swoje miasto. Pierre zostaje schwytany jako podpalacz i ledwo udaje mu się uniknąć egzekucji. W zamieszkach giną jego żona Helena i narzeczony Nataszy, Andrzej, ale Natasza, jak dowiaduje się Pierre, nadal żyje. W końcu generał ogłasza zwycięstwo Rosji.

W 1941 roku, po napaści Niemiec na ówczesny Związek Radziecki, Sergiusz Prokofiew rozpoczął ogromny, narodowy projekt operowy na podstawie powieści Tołstoja. Przez długi czas uważano, że dzieło nie nadaje się na adaptację operową, ponieważ jest zbyt złożone. Prokofiew poświęcił się ambitnej próbie przekształcenia przeplatających się wątków w muzyczną kwintesencję. Analogie między fabułami odgrywającymi się w czasie wojen napoleońskich i II Wojny Światowej wywołały po powstaniu dzieła debatę publiczną. Gdy Prokofiew ukończył pierwszą wersję swojej kompozycji, w 1943 roku, dzieło musiało być – ze względu na decyzje polityczne – wielokrotnie przerabiane, sceny usuwane lub dodawane, a teksty zmieniane. Prokofiew pracował nad operą aż do swojej śmierci w 1953 roku, ale premiery kompletnego dzieła nie dożył.

Rok po ataku Rosji na Ukrainę opera, uważana za rosyjskie dzieło narodowe, nie straciła na aktualności. Wyzwaniu jego realizacji stawił się zespół wokół reżysera Dmitrija Czerniakowa i kierownika muzycznego Vladimira Jurowskiego.