En guerre(s) pour l'Algérie (5/6)

In guerra per l'Algeria

At War for Algeria

Der Algerienkrieg (5/6)

Wojna o Algierię

La guerra de Argelia (5/6)

Francuscy radykałowie w Algierze zaczynają się buntować. Algierska wojna przeradza się w konflikt między Francuzami. Również we Francji kontynentalnej społeczeństwo coraz śmielej okazuje sprzeciw: artyści, intelektualiści, aktywiści i studenci potępiają absurdalną wojnę i protestują na ulicach. Ósmego stycznia 1961 r. odbywa się referendum w sprawie samookreślenia się Algierii.

program_content

<p>Francuscy radykałowie w Algierze zaczynają się buntować. Algierska wojna przeradza się w konflikt między Francuzami. Również we Francji kontynentalnej społeczeństwo coraz śmielej okazuje sprzeciw: artyści, intelektualiści, aktywiści i studenci potępiają absurdalną wojnę i protestują na ulicach. Ósmego stycznia 1961 r. odbywa się referendum w sprawie samookreślenia się Algierii.</p>

Przełomowe referendum

Ósmego stycznia 1961 r. odbywa się referendum w sprawie samookreślenia się Algierii.

program_playNext

Pierwszego listopada 1954 r. kierowca autobusu Brahim był świadkiem zabójstwa dwóch pasażerów. Ów atak był jednym z kilkudziesięciu, które tego dnia miały miejsce w całej Algierii. To od nich zaczęła się wojna. Francja, kolonizująca Algierię od 1830 r., była jednak głucha na alarmy.

Zmierzch imperium

1 listopada 1954 r. kierowca autobusu Brahim był świadkiem zabójstwa dwóch pasażerów. W Algierii zaczynała się wojna.

Egzekucje, tortury, przesiedlenia ludności – to wszystko robiła Francja w imię „pacyfikacji” Algierii. Jednak brutalnie stłumiony bunt jeszcze bardziej zagrzał Algierczyków do walki o niepodległość. W kraju wybuchło powstanie, a siły kolonialne dokonały masakry na ponad 10 000 algierskich cywilów.

Powstanie i represje

Egzekucje, tortury, przesiedlenia ludności – to wszystko robiła Francja w imię „pacyfikacji” Algierii. 

Represje nie wystarczą. By stłumić rewolucję zdesperowana Francja sięga po nielegalne metody walki, w szczególności tortury. Po stronie algierskiej Front Wyzwolenia Narodowego wykorzystuje wojnę partyzancką i terroryzm, by stawić czoła francuskiej armii, wówczas jednej z najpotężniejszych na świecie. Społeczność międzynarodowa, poruszona bombardowaniem przygranicznej wioski Sakiet Sidi Youssef w Tunezji, coraz bardziej wspiera niepodległość Algierii.

Terroryzm i partyzantka

Represje nie wystarczą. By stłumić rewolucję Francja sięga po nielegalne metody walki. W odpowiedzi Algierczycy wykorzystują terroryzm. 

19 września 1958 roku Front Wyzwolenia Narodowego powołuje Rząd Tymczasowy Republiki Algierskiej. Zostaje on uznany przez państwa arabskie i część państw afrykańskich oraz azjatyckich, a następnie także przez blok wschodni. Armia francuska podejmuje decyzję o przesiedleniu jednej czwartej ludności algierskiej do obozów przesiedleńczych. Pod koniec 1959 roku na froncie robi się spokojniej. Na jak długo?

Charles de Gaulle i obozy

19 września 1958 roku powstaje Rząd Tymczasowy Republiki Algierskiej. Armia francuska przesiedla 1/4 ludności algierskiej do obozów. 

Im bardziej umacniają się algierskie walki niepodległościowe, tym okrutniej działa de Gaulle'a. Na Saharze zaczynają się pierwsze francuskie próby jądrowe. 17 października 1961 w Paryżu pokojowy marsz przeradza się w masakrę. W końcu, po długich negocjacjach, Francja i Algieria podpisują porozumienia z Évian. 19 marca 1962 r. ma miejsce zawieszenie broni. Algieria staje się niepodległa.

Niepodległość

19 marca 1962 r. ma miejsce zawieszenie broni. Algieria staje się niepodległa.

program_recommendations

Narodowosocjalistyczni władcy przystąpili do zacierania śladów swoich zbrodni równie skrupulatnie, co planowali i przeprowadzali masowe mordy. Początkowo chowali ofiary egzekucji w masowych grobach, ale po przełomie wojny i kontrofensywie Armii Czerwonej obawiali się, że ich okrucieństwa zostaną odkryte. Jak systematycznie biurokraci dokonujący masowych mordów zacierali ślady i jak okrutni i nieludzcy się zachowywali, jest do dziś w dużej mierze nieznanym rozdziałem historii wojny.

Jak naziści ukrywali swoje zbrodnie

Narodowosocjalistyczni władcy zacierali ślady swoich zbrodni równie skrupulatnie, co planowali i przeprowadzali masowe mordy. 

Akcja 1005

Kto dziś pochyla się nad historią opowiadaną przez bunkry na Linii Maginota? Są zrujnowane, zapomniane i tylko nieliczni wiedzą, gdzie dokładnie się znajdują. Jednak te ruiny są pozostałością po wielkiej historii: zbudowano je po I wojnie światowej, by chronić Francję przed atakiem wroga. Na początku postrzegano je jako perły zaawansowanej techniki. Później stały się symbolem francuskiej klęski w 1940 roku.

Postrzegano je jako perły zaawansowanej techniki. Później stały się symbolem francuskiej klęski w 1940 roku.

Linia Maginota

Niełatwo jest sprawić, by kilka narodów żyło w pokoju na tym samym terytorium. Marszałkowi Tito udało się przez 35 lat utrzymać zjednoczenie państwa jugosłowiańskiego. Po jego śmierci w 1980 r. wybuchła beczka prochu w regionie i obudziły się dążenia separatystyczne. Rezultat: dziesięciolecia brutalnych walk i niezliczone ludzkie dramaty.

Jugosławia: wojna byłych

Niełatwo jest sprawić, by kilka narodów żyło w pokoju na tym samym terytorium.

Stories of Conflict

Dochodzi siedemnasta, kiedy 28 sierpnia 1963 r. Martin Luther King rozpoczyna przemówienie. Nie jest pierwszym ani ostatnim mówcą występującym podczas Marszu na Waszyngton. Lecz to za sprawą jego przemówienia ten dzień zapisze się na kartach historii.

I Have a Dream - Martin Luther King

28.08.1963 17:00. Martin Luther King rozpoczyna przemówienie, dzięki któremu Marsz na Waszyngton na zawsze zapisze się w kartach historii.

Mowy, które zmieniły historię

Wiemy, gdzie jest Krym, ale do kogo należy? Do Ukrainy? Do Rosji? Putin dokonał już wyboru. To problem dla sąsiadów Krymu i Zachodu, którzy boją się zniknięcia granic po przejściu Putina.

Rosja, Ukraina i przyszłość Krymu

Wiemy, gdzie jest Krym, ale do kogo należy? Do Ukrainy? Do Rosji? Putin dokonał już wyboru

Historie konfliktu

Dziennikarka, fotografka, poetka Annemarie Schwarzenbach przechodzi przez pierwszą połowę XX wieku niczym meteor. Uciekła ze szwajcarskiej arystokracji, by podróżować po świecie. Jest przeciwna faszyzmowi, twierdzi, że jest lesbijką. Od Iranu po Afganistan jej liczne podróże, morfina i pisarstwo pomagają jej odnaleźć siebie - a raczej zagubić się w sobie.

Annemarie Schwarzenbach, upadły anioł literatury

Dziennikarka, fotografka, poetka Annemarie Schwarzenbach przechodzi przez pierwszą połowę XX wieku niczym meteor.

Zapomniani

Nieco ponad rok po zakończeniu II wojny światowej Europa znajduje się na rozdrożu: Niemcy, podzielone na strefy okupacyjne, są pod kontrolą aliantów. Francja wierzy, że znów nadejdą szczęśliwe dni. Na wschodzie Sowieci potęgują swoje wpływy. Na zachodzie Amerykanie wzmacniają sojusze. Nastaje nowy podział świata. Aby uniknąć kolejnej wojny, Churchill nawołuje do zrzeszenia narodów Europy podczas przemówienia na uniwersytecie w Zurychu, 19 września 1946 roku.

Let Europe Arise! - Winston Churchill

Nieco ponad rok po zakończeniu II wojny światowej Europa znajduje się na rozdrożu. Nastaje nowy podział świata. Aby uniknąć kolejnej wojny, Churchill nawołuje do zrzeszenia narodów Europy.

Od interwencji Francji w 2011 r. i upadku dyktatora, w Libii panuje bajzel. Walka o władzę, migracje, niewolnictwo, terroryzm... Pogrążony w wojnie domowej kraj pada ofiarą anarchii i wygląda na upadły. Przedstawiamy Wam przeszłość i teraźniejszość kraju o niepewnej przyszłości.

Libia: Synowie anarchii

Od interwencji Francji w 2011 r. i upadku dyktatora, w Libii panuje bajzel.

Na Bliskim Wschodzie bieda. Między Arabią Saudyjską i Iranem miłość nigdy nie kwitła. Z jednej strony sunniccy Saudyjczycy, a z drugiej szyiccy Irańczycy… Nie ma na czym budować. Jednak teraz robi się naprawdę gorąco, bo na rywalizacji obu krajów tracą kraje ościenne.
 

Arabia Saudyjska vs Iran

Między Arabią Saudyjską i Iranem miłość nigdy nie kwitła. Jednak teraz robi się naprawdę gorąco, bo na rywalizacji obu krajów tracą kraje ościenne.

Polecamy również

program_bonus

Bonuses and Extracts

program_external

Odkryj więcej

program_categoryMostViewed

W Nadrenii gigantyczna kopalnia odkrywkowa węgla brunatnego pochłania całe wsie, zatruwa wody, powietrze i gleby. Teren zamienia się w księżycowy krajobraz, a winny jest przemysł energetyczny. Czy aktywistom uda się zatrzymać tę piekielną machinę?

Niemcy: żarłoczna odkrywka

W Nadrenii gigantyczna kopalnia odkrywkowa węgla brunatnego pochłania całe wsie, zatruwa wody, powietrze i gleby. 

Toxic Tour

W marcu 2018 r. Xi Jinping ogłosił, że nie odda władzy, ale zmieni konstytucję, aby zostać „prezydentem dożywotnim”. Od czasów Mao to pierwszy przywódca skupiający taką władzę. Niektórzy nazywają jego Chiny „połączeniem dyktatury z Silicon Valley”, inni wskazują na Ujgurów i wprost mówią o niebezpieczeństwach.

Niektórzy nazywają Chiny Xi Jinpinga „połączeniem dyktatury z Silicon Valley”.

Świat według Xi Jinpinga

Odkryj pierwszy wspólny koncert Pete'a Doherty'ego i Frédérica Lo. Intymny moment nagrany w nadmorskim miasteczku Etretat w Normandii w domu, w którym powstał ich nowy album The Fantasy Life of Poetry and Crime.

The Fantasy Life of Poetry and Crime

Odkryj pierwszy wspólny koncert Petera Doherty'ego i Frédérica Lo oraz ich nowy album, The Fantasy Life of Poetry and Crime.

Peter Doherty & Frédéric Lo

Po putinowskiej agresji na Ukrainę z Rosji wyjechało ponad 30 000 osób. Schronili się w Gruzji, gdzie co prawda nie dosięgają ich represje, jednak spotykają się z wrogością miejscowych mieszkańców i mieszkanek. W reportażu spotykamy się z kilkorgiem z nich, między innymi z  Artemem Petuchowem, organizatorem antywojennych protestów w Tbilisi. 

Po putinowskiej agresji na Ukrainę z Rosji wyjechało ponad 30 000 osób. Schronili się w Gruzji.

Re: Uciec przed Putinem

Hania Rani, polska pianistka, kompozytorka i wokalistka, potrafi poruszyć swoich słuchaczy zaledwie kilkoma nutami. Przekonajcie się samo podczas jej koncertu na Piano Day.

Piano Day 2022

Polska wschodząca gwiazda muzyki neoklasycznej

Hania Rani

Alicja Rokicka jest wegańską influencerką. To w Polsce dość nietypowy zawód. Prowadzi znany i wielokrotniewyróżniany blog kulinarny Wegan Nerd (https://www.wegannerd.com/). Od sześciu lat Alicja jeździ po całej Polsce: ze spotkania autorskiego na targi, z talk-show na kurs gotowania. Właśnie w Polsce, której narodowa kuchnia jest wyjątkowo bogata w potrawy mięsne, liczba wegan gwałtownie rośnie.

W Polsce, kraju o głównie mięsnej kuchni, liczba wegan szybko rośnie. Jedną z nich jest 34-letnia Alicja Rokicka, która od dziesięciu lat jest weganką i prowadzi nagradzany wegański blog kulinarny.

Re: Polska wegańska rewolucja

Jest to prawdopodobnie największa operacja wojskowa w Europie od czasów zimnej wojny. Mimo protestów, 24 lutego 2022 roku Rosja przypuściła atak na Ukrainę. Prezydent USA Joe Biden stanowczo potępił rosyjską interwencję wojskową. Pozostaje pytanie, jakie interesy w konflikcie ukraińskim reprezentują Rosja i USA? Kto na tym korzysta, a komu może to zaszkodzić? Odpowiedzi udzielają dwaj politolodzy.

Jakie interesy reprezentują Rosja i USA w konflikcie ukraińskim?

Wojna w Ukrainie: USA vs. Rosja, o co toczy się gra?

Współczesne życie wpędza nas w wiele chorób. Nie stwarza warunków do zdrowego odpoczynku czy wystarczająco częstego ruchu. A przecież historycznie nasze ciała nie są zaprogramowane do siedzenia przed komputerem, lecz polowania i zbierania. Czy moglibyśmy odzyskać fizyczne zdolności naszych przodków? Jakie korzyści mogłoby nam to przynieść? I w końcu: w jaki sposób to zrobić?

Czy moglibyśmy odzyskać fizyczne zdolności naszych przodków? Jakie korzyści mogłoby nam to przynieść?

Re: Holistyczne podejście do zdrowia

W Strefie Wykluczenia wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej znajduje się Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. Żyją tu wielkie drapieżniki, rzadkie ptaki i unikalne płazy. Te tereny zamieszkuje też populacja wilków. Skąd wzięły się legendy o czarnobylskich wilkach?

Ukraina: wilki z Czarnobyla

Wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej znajduje się Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny. Żyją tu wilki, o których krąży wiele legend. 

Wiatr napędza pogodę. Przynosi zmianę. Ale kryzys klimatyczny sprawia, że wraz z rosnącą temperaturą wiatry zachowują się inaczej. Widać to między innymi po huraganach, które stają się coraz częstsze i coraz bardziej destrukcyjne. W dokumencie rozmawiamy z naukowcami i naukowczyniami, by dokładnie poznać mechanizmy wpływu zmiany klimatu na wiatr i zrozumieć, co to oznacza dla naszej przyszłości.

Kryzys klimatyczny sprawia, że wraz z rosnącą temperaturą wiatry zachowują się inaczej. Co to dla nas znacza?

Wiatr a zmiany klimatyczne

Brytyjski muzyk Damon Albarn był sensacją ARTE Concert Festival 2021. Podczas porywającego koncertu w Gaîté Lyrique zaprezentował na żywo swój najnowszy album „The Nearer the Fountain, More Pure the Stream Flows”.

Festival ARTE Concert 2021

Brytyjski muzyk Damon Albarn zaprezentował swój najnowszy album „The Nearer the Fountain, More Pure the Stream Flows”.

Damon Albarn

Wokalista Depeche Mode Dave Gahan powraca z Soulsavers. W poruszającym występie oddaje hołd Cat Power, Neilowi Youngowi, PJ Harvey, Bobowi Dylanowi i Charliemu Chaplinowi.

Salle Pleyel, Paryż

Wokalista Depeche Mode Dave Gahan powraca z Soulsavers. 

Dave Gahan & Soulsavers

Antysemityzm wygnał parę młodych Żydów Patrycję i Eryka z Polski do Izraela. W nowym kraju czują się swobodnie i snują plany na przyszłość. Jednocześnie z Izraela wyjeżdża wielu mieszkańców i mieszkanek - nie zgadzają się z polityką swojego kraju i czują się w nim osaczeni.

W poszukiwaniu szczęścia

Dla niektórych Izrael jest wymarzonym krajem, inni marzą, by stamtąd uciec.

Re: Izrael czy Europa?

Znudzeni klasycznym porno? Akrobacjami i fantazyjnymi sceneriami? Zatem witajcie w świecie audio porno! Pobudza zmysły i sprawia przyjemność, a przy tym nie zaśmieca mózgu obrazami. Posłuchajcie sami i same!

Nadchodzi audio porno!

Znudzeni klasycznym porno? Akrobacjami i fantazyjnymi sceneriami?

Gimnastyka

Kobiety są znieważane, obrażane i nękane. Każdego dnia. Nienawistne wiadomości na portalach społecznościowych są coraz częstsze i groźniejsze, a ofiarami ataków są zazwyczaj kobiety, które publicznie wyrażają swoje zdanie: dziennikarki, pisarki, czy aktywistki. W dokumencie rozmawiamy z tymi kobietami i z bliska przyglądamy się zjawisku, które rozprzestrzenia się w zastraszającym tempie. Kto i co powinien robić, by mu przeciwdziałać?

Obrażane, znienawidzone, zastraszane

Kobiety są znieważane, obrażane i nękane. Każdego dnia. Kto i co powinien robić, by temu przeciwdziałać?

Bo jestem kobietą

Dla narodu rosyjskiego negocjacje w Genewie są oznaką rosnącego znaczenia ich kraju, odwetem za upokorzenie lat 90., kiedy po rozpadzie Związku Radzieckiego Rosja straciła na znaczeniu geopolitycznym. Media państwowe bliskie prezydentowi kultywują wizerunek Putina, jako męża stanu, który pomaga ustalać porządek świata i jako jedyny może przywrócić Rosji dawną wielkość na arenie międzynarodowej. Co ludność rosyjska myśli o relacjach z Ukrainą? Nadajemy z Krasnojarska na Syberii, 3500 km od Moskwy.

Co ludność rosyjska myśli o relacjach z Ukrainą? Nadajemy z Krasnojarska na Syberii.

Ukraina oczami Rosjan

Prezydent Rosji Władimir Putin jest zdeterminowany, by przejąć Ukrainę militarnie. Podczas gdy jego wojska toczą zaciekłe walki z armią ukraińską, a Zachód nakłada na Rosję surowe sankcje, pozostaje pytanie: czy jest coś, co może skłonić Putina do zmiany zdania? Odpowiedzi udziela dwóch ekspertów.

Surowe sankcje, żądne władzy elity czy odważni demonstranci: co jeszcze może skłonić Putina do zmiany zdania?

Co może powstrzymać Putina?

To jezioro zmienia barwy. Czasem bywa czerwone, czasem lazurowe, czasem jeszcze innego koloru. Dla pobliskich mieszkańców jest przekleństwem – wielu z nich musiało stąd uciekać. A wszystko zaczęło się od kopalni miedzi, która powstała tu za rządów komunistycznego dyktatora Nicolae Ceausescu pod koniec lat siedemdziesiątych.

Rumunia: zatrute jezioro

Czasem bywa czerwone, czasem lazurowe. Dla pobliskich mieszkańców jest przekleństwem – wielu z nich musiało stąd uciekać. 

Przełomowe referendum