Name: Mołdawia: piekielna wieża komunizmu - Czerwony Urbex (8/8)
Uploaded: 2019-12-06T00:00:00.000+01:00
Duration: 290 s

Moldova: The Colossal Communist Tower

Moldavia: La "mazorca de maíz"

Mołdawia: piekielna wieża komunizmu

Urbex Rouge (8/8)

Urbex im Osten (8/8)

La Torre infernale del Comunismo

Romashka,zwana również kłosem kukurydzy to blok zbudowany w latach 80. Pod mieszkania socjalne. Można było w nim mieszkać, czekając na znalezienie stałego miejsca pobytu. Znajdowała się w nim wspólna pralnia, kuchnia, a nawet sala gimnastyczna. Dziś większość pięter stoi pusta, ale na niektórych kondygnacjach nadal żyją ludzie. Legenda głosi, że Romashka kiedyś obracała się na kołach wokół własnej osi…

program_content

Podróż przez ruiny komunizmu

Czerwony Urbex

Czerwony Urbex (8/8)

Romashka,zwana również kłosem kukurydzy to blok zbudowany w latach 80. pod mieszkania socjalne. 

program_playNext

Wünsdorf, było najważniejszym radzieckim miastem na niemieckiej ziemi. W tej bazie mieściło się w okresie zimnej wojny, naczelne dowództwo Armii Czerwonej. Było to też największe radzieckie miasto poza ZSRR. Mieszkało tu na stałe 35-40 tysięcy ludzi. Nie tylko żołnierze, ale ich rodziny i pracownicy cywilni. Było tu wszystko, co jest niezbędne w mieście: szkoły, przedszkola, teatr, kino, sklepy, osiedla mieszkaniowe, obiekty sportowe…  Kompletna miejska infrastruktura. Mówiono tu po rosyjsku, a Niemcy zwykle nie mieli wstępu.

Czerwony Urbex (1/8)

Wünsdorf, było najważniejszym radzieckim miastem na niemieckiej ziemi. W tej bazie mieściło się w okresie zimnej wojny, naczelne dowództwo Armii Czerwonej. Było to też największe radzieckie miasto poza ZSRR. 

Niemcy: zniknięcie Armii Czerwonej

Symbol i pamiątka bułgarskiego komunizmu. Buzłudża - lśniący przykład architektury brutalizmu został wzniesiony w 1981 roku pośród bałkańskich gór na polecenie szefa Ludowej Republiki Bułgarii Todora Żiwkowa. W czasach realnego socjalizmu odbywały się tu mistyczne pielgrzymki. Teraz, wraz z upadkiem bloku sowieckiego, budynek popadł w zapomnienie.

Czerwony Urbex (2/8)

Symbol i pamiątka bułgarskiego komunizmu. Buzłudża  - lśniący przykład architektury brutalizmu został wzniesiony w 1981 roku pośród bałkańskich gór na polecenie szefa Ludowej Republiki Bułgarii Todora Żiwkowa.

Bułgaria: UFO komunizmu

Symbolem epoki komunizmu w Chorwacji jest zachwycający budynek ze stalowych paneli, zbudowany na Petrovej Gorze w czasach reżimu marszałka Tito.  Budynek powstał w 1981 roku jako pomnik antyfaszystowskiej rebelii ludności byłej Jugosławii. W jego wnętrzu znajdować się miało muzeum, wystawy, biblioteki, teatr… Wielkie centrum kultury szerzące wiedzę o powstaniu i ruchu wyzwoleńczym. Dziś jego ściany rozpadają się na kawałki, a stal została rozkradziona. Jednak widmo komunizmu wciąż odbija się tu echem ...
 

Czerwony Urbex (3/8)

Symbolem epoki komunizmu w Chorwacji jest zachwycający budynek ze stalowych paneli, zbudowany na Petrovej Gorze w czasach reżimu marszałka Tito.  

Chorwacja: ostatnie szaleństwo Tito

W Gruzińskim mieście Ckaltubo znajduje się ulubione miejsce Stalina: uzdrowisko, które przeżywało swój wielki rozkwit w latach 50. XX wieku. Wśród rozpadających się ścian starego sanatorium spoczywają duchy radzieckich robotników. Wysublimowane ruiny, służą jako apokaliptyczne świadectwo epoki komunizmu.

Czerwony Urbex (4/8)

W Gruzińskim mieście Ckaltubo znajduje się ulubione miejsce Stalina: uzdrowisko, które przeżywało swój wielki rozkwit w latach 50. XX wieku. 

Gruzja: tajne sanatorium Stalina

W 1988 roku tuż przed końcem reżimu komunistycznego w Albanii, w Tiranie wzniesiono pomnik faraona ku pamięci dyktatora Envera Hodży, który prowadził kraj żelazną ręką i dzięki któremu Albania zyskała przydomek „Korea Północna Europy”. Po 1991 roku budynek został przekształcony w centrum kultury, w którym odbywały się pierwsze imprezy rave i stał się symbolem wyzwolenia z Tirany.

Czerwony Urbex (5/8)

W 1988 roku tuż przed końcem reżimu komunistycznego w Albanii, w Tiranie wzniesiono pomnik faraona ku pamięci dyktatora Envera Hodży, który prowadził kraj żelazną ręką i dzięki któremu Albania zyskała przydomek „Korea Północna Europy”. 

Albania: Piramida tyrana

Otwarty w Kiszyniowie (Mołdawia) w 1981 roku cyrk, jest modelowym przykładem brutalizmu. W budynku tym odbywały się przepiękne pokazy, o których marzyły całe pokolenia. Dziś żelazne posągi zostały zniszczone przez wandali, a ścienne freski noszą zapach wilgotnego kurzu. Co pozostało dzisiejszym dorosłym z tego miejsca pełnego wspomnień?

Czerwony Urbex (6/8)

Otwarty w Kiszyniowie (Mołdawia) w 1981 roku cyrk, jest modelowym przykładem brutalizmu.

Mołdawia: duchy sowieckiego cyrku

Dla wielu jest to najbrzydszy budynek na świecie, dla niektórych -  klejnot brutalizmu: dominujący w Belgradzie drapacz chmur budzi mieszane uczucia, ale nie można pozostać wobec niego obojętnym. Zbudowany w 1977 roku dla firmy Genex, od czasu bombardowań NATO w latach 90. jest obrazem upadku. Wszechobecna cisza czyni atmosferę opustoszałych biur jeszcze bardziej upiorną.

Czerwony Urbex (7/8)

Dla wielu jest to najbrzydszy budynek na świecie, dla niektórych -  klejnot brutalizmu: dominujący w Belgradzie drapacz chmur budzi mieszane uczucia, ale nie można pozostać wobec niego obojętnym

Serbia: klejnot brutalizmu

Czerwony Urbex - Podróż przez ruiny komunizmu

program_recommendations

Wydaje nam się, że Gioconda patrzy nam w oczy i śledzi nas wzrokiem. To iluzja optyczna nazywana efektem Mony Lisy. Tworzy kontakt z osobą ze zdjęcia czy filmu. Jednak… przy Giocondzie to nie działa. Mona Lisa patrzy bowiem lekko w prawo. Dlaczego mówimy więc o efekcie Mony Lisy? I dlaczego od 500 lat myślimy, że wodzi za nami wzrokiem?

Gimnastyka

Wydaje nam się, że Gioconda patrzy nam w oczy i śledzi nas wzrokiem. Skąd to złudzenie?

Mona Lisa nie patrzy na ciebie

W którą stronę powinno się wieszać papier toaletowy? Malarz Gerhard Richter odpowiada na pytanie, które krąży w Internecie od ponad dwóch dekad...

Jak wieszać papier toaletowy?

Minnesota, przy granicy z Kanadą. To tu Bob Dylan urodził się i dorastał. Tu też rozwijał swoją fascynację i miłość do muzyki. Minnesota bardzo zmieniła się od lat 40., dzieciństwa Dylana. Nadal jednak spotkamy tu ludzi pamiętających dawną Amerykę i Boba Dylana.

Minnesota

Minnesota, przy granicy z Kanadą. To tu Bob Dylan urodził się i dorastał.

Ameryka Boba Dylana

Zatrzymujemy się w Nowym Orleanie, kulturalnej stolicy Luizjany. Dylan przybywa tu w 1964 roku, a w 1989, po długiej przerwie nagrywa swój flagowy album "Oh Mercy".

Nowy Orlean

Wszyscy mają sutki. Jednak sutek sutkowi nierówny, przynajmniej w mediach społecznościowych. Na facebooku i instagramie panuje zakaz publikowania kobiecych sutków. Jednak czemu na takich portalach sutki kobiet obowiązują inne zasady?Przecież męskich ciał się nie cenzuruje, chyba że są zupełnie nagie.I jak na te ograniczenia reaguje scena artystyczna?

Wszyscy mają sutki. Jednak sutek sutkowi nierówny...

Dlaczego sutki są cenzurowane w mediach społecznościowych?

Rower jako symbol buntu i ideologia wolności. Of Stanów Zjednoczonych przez Londyn aż po Iran.

Jednośladowa rewolucja

Biking Boom

Rower – symbol wolności i szacunku do środowiska. W dzisiejszym odcinku zajeżdżamy do Berlina - nieoficjalnej stolicy rowerów vintage, do Londynu – gdzie rowerowe kafejki proponują również wieczory „speed-dating”, oraz do Holandii - prekursorki rowerowego szaleństwa.

Rower to styl życia

Rower – symbol wolności i szacunku do środowiska. 

Zimą 1961 roku Bob Dylan opuścił rodzinną Minnesotę i przeprowadził się do Nowego Jorku. W Greenwich Village spotkamy się między innymi z dwiema wielkimi postacieami ruchu beatników: poetą Allenem Ginsbergiem i powieściopisarzem Jackiem Kerouac’em.

Nowy Jork

Zimą 1961 roku Bob Dylan opuścił rodzinną Minnesotę i przeprowadził się do Nowego Jorku.

Rowerowe kształty, idealnie działający mechanizm i ponadczasowa symbolika inspirują artystów na całym świecie. W dzisiejszym odcinku spotkamy niektórych z nich.

Rower w popkulturze

Rowerowe kształty, idealnie działający mechanizm i ponadczasowa symbolika inspirują artystów na całym świecie. W cieńszym odcinku spotkamy niektórych z nich.

Polecamy również

program_bonus

Bonuses and Extracts

program_external

Odkryj więcej

program_categoryMostViewed

W Indiach pracownice rolne stawiane są pod presją usunięcia macicy, aby mogły pracować bez przerwy. Długo była to jedna z najlepiej chronionych tajemnic wsi w Indiach. Podczas gdy wskaźnik histerektomii (zabieg chirurgicznego usunięcia macicy) na Zachodzie wynosi 2/1000, w Indiach osiąga 17/1000, do 350/1000 w stanie Maharasztra na zachodzie kraju, w tzw „Pasie Cukrowym”. Przez ostatnie 10 lat 14 000 zbieraczek trzciny poddało się histerektomii. Reportaż.

ARTE Reportage

W Indiach pracownice rolne stawiane są pod presją usunięcia macicy, aby mogły pracować bez przerwy. Długo była to jedna z najlepiej chronionych tajemnic wsi w Indiach. 

Indie: wioski bez macicy

Sznurowanie butów sprawia trudność 13-letniemu Reece'owi. U niego i młodszego Jordana zdiagnozowano alkoholowy zespół płodowy. Ich matka piła podczas ciąży. W Irlandii Północnej spożywanie alkoholu jest powszechne wśród kobiet w ciąży, co ma tragiczne konsekwencje dla płodów. Do tej pory nie zrobiono nic w celu podniesienia świadomości i wsparcia dotkniętych problemem rodzin. W reportażu przyglądamy się codziennym trudnościom tych dwóch braci i ich rodziców adopcyjnych.

U Reece'a i Jordana zdiagnozowano alkoholowy zespół płodowy. Ich matka piła podczas ciąży. 

Re: Alkoholizm a ciąża

Koronawirus odsłonił to, czego kraj od dawna nie chciał widzieć: system opieki zdrowotnej w Rumunii sam jest ciężko chory wskutek kilkudziesięcioletnich zaniedbań. 10.000 nowych przypadków koronawirusa dziennie, śmiertelność między 70 a 90% - najwyższa w UE - Rumunia, już osłabiona przez swoją gospodarkę, zostaje dodatkowo osłabiona przez pandemię. Przestarzały sprzęt medyczny, niewiele leków, niewielu specjalistów: kraj walczy o zatrzymanie lekarzy, którzy wyjeżdżają, aby praktykować w innych częściach Europy.

Koronawirus odsłonił to, czego kraj od dawna nie chciał widzieć: system opieki zdrowotnej w Rumunii sam jest ciężko chory wskutek kilkudziesięcioletnich zaniedbań. 

Rumunia: wybuch wirusa

Pandemia koronawirusa poskutkowała we Włoszech głęboką recesją. Kraj czuje się zapomniany przez resztę Unii. Tęskni za solidarnością. Na fali frustracji, ruch Italexitowy skupiony wokół Matteo Brandiego, domaga się wyjścia Włoch ze wspólnoty.

Pandemia i recesja nadszarpnęły UE

Pandemia koronawirusa poskutkowała we Włoszech głęboką recesją. Kraj czuje się zapomniany przez resztę Unii. 

Re: Sfrustrowane Włochy rozważają Italexit

W maju 2020 roku w Afganistanie miała miejsce straszna zbrodnia. Uzbrojeni mężczyźni włamali się do szpitala położniczego i zabili 25 osób: położne, ciężarne kobiety i noworodki. Tragedia wstrząsnęła społeczeństwem i podała w wątpliwość sens negocjacji pokojowych, które afgański rząd negocjuje z talibami.

W maju 2020 r. w Afganistanie uzbrojeni mężczyźni włamali się do szpitala położniczego i zabili 25 osób: położne, ciężarne kobiety i noworodki. 

Afganistan: wojna przeciwko noworodkom

W latach 1979-1989 ponad 60 tysięcy młodych rosyjskich żołnierzy wyjechało na wojnę do Afganistanu. Ponad jedna trzecia z nich nigdy nie wróciła, a 500 rozpłynęło się w powietrzu. Nikt nie wie, co się z nimi stało. W reportażu udajemy się do Rosji, by porozmawiać z tymi, którym dane było wrócić.

W latach 1979-1989 ponad 60 tysięcy rosyjskich żołnierzy wyjechało do Afganistanu. Jedna trzecia z nich nigdy nie wróciła.

Afganistan: zaginieni żołnierze Armii Czerwonej

Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej wciąż się pogarsza: we wrześniu 2021 r. prawie 9 tys. osób próbowało dostać się do kraju, dwukrotnie więcej niż w sierpniu. Teren przygraniczny jest niedostępny dla stowarzyszeń czy mediów, o czym nasza dziennikarka Ulrike Däßler przekonała się na własnej skórze podczas kręcenia tego reportażu: wraz z kamerzystą została zatrzymana przez policję na 24h, gdy przez przypadek wjechała na teren objęty stanem wyjątkowym.

Bashra i jej rodzina uciekli z pogrążonej w wojnie Syrii. Na polskiej granicy spotkały ich pushbacki.

Dramat migrantów na polsko-białoruskiej granicy

Nasza ekipa reporterska sprawdza, skąd biorą się maliny na naszych bazarkach i w supermarketach. W tym celu udajemy się na plantacje w południowo-zachodniej Portugalii, gdzie codziennie harują w pocie czoła tysiące Azjatów. Niejednokrotnie zbierają maliny powyżej 10 godzin na dobę. To wyczerpująca praca, za którą zarabiają niecałe 4 euro za godzinę.

Nasza ekipa reporterska sprawdza, skąd biorą się maliny na naszych bazarkach i w supermarketach.

Re: Skąd się biorą maliny?

Theresa Kachindamoto jest przywódczynią centralnego regionu Malawi. Zarządza 540 wioskami. Jest szanowaną, ale też rewolucyjną władczynią – jako pierwsza zakazała małżeństw dzieci. Tym samym chce działać na rzecz praw dziewcząt i poprawić ich dostęp do edukacji.

Theresa Kachindamoto jako pierwsza zakazała małżeństw dzieci w centralnym Malawi.

Malawi: walka z małżeństwami dzieci

Nie wolno im się żenić i mieć dzieci. Bez dokumentów nie mogą nawet wsiąść do pociągu. Skazani na nieżycie: taki jest los osób urodzonych „potajemnie” w Chinach z naruszeniem prawa jednego dziecka obowiązującego od 1979 r. – pod reżimem Deng Xiaopinga – do 2013 r.

"Skazani na nieżycie": taki jest los osób urodzonych w Chinach z naruszeniem prawa jednego dziecka.

Chiny: bez prawa do życia

Jeśli polski Trybunał Konstytucyjny w myśl polskiemu rządowi zdecyduje o wyższości prawa krajowego nad unijnym, z prawnego punktu widzenia będzie to swoisty "Polexit". Po "Lex-TVN" i problemie uchodźców na granicy z Białorusią, jest to kolejne działanie rządu budzące kontrowersje na linii Warszawa-Bruksela.

Polski rząd chciałby potwierdzić wyższość prawa krajowego nad prawem europejskim.

Czy Polsce grozi Polexit?

Historycznie stosunki między Polską a Niemcami nie zawsze były łatwe. Co obecnie Polacy sądzą o polityce Angeli Merkel? Udaliśmy się na ulice Warszawy, by ich o to zapytać. 

Bye Bye Merkel

Co Polacy sądzą o polityce Angeli Merkel? 

Angela Merkel a Warszawa

Traktat Trianon, ratyfikowany w Wersalu 4 czerwca 1920 r., przygotował grunt pod demontaż cesarstwa austro-węgierskiego po I wojnie światowej. Traktat pokojowy, którego wielu Węgrów do dziś nie może zaakceptować. I który nawet 100 lat po podpisaniu prowadzi do napięć w środku Europy. Premier Viktor Orbán obciąża odpowiedzialnością za Trianon Zachód. Latem 2020 roku w Budapeszcie premier Węgier Viktor Orbán zainaugurował pomnik, na którym wygrawerowane są nazwy 12 500 miejscowości należących do terytorium Węgier, zanim mocarstwa europejskie nie „przedefiniowały” jego granic. Co traktat w Trianon oznacza dziś dla Europy? Jak wybuchowe mogą być jego skutki? Dokument ilustruje historię narodowej traumy, która stała się narzędziem propagandowym w rękach rządzącej partii Fidesz.

Co traktat w Trianon oznacza dziś dla Europy? Jak wybuchowe mogą być jego skutki? 

Traktat w Trianon - Węgierska trauma

Witajcie w Somalilandzie. Ten graniczący z Etiopią kraj oficjalnie nie istnieje. W praktyce jest zupełnie inaczej – Somaliland ma swój demokratycznie wybrany rząd i zastępy dumnych mieszkanek i mieszkańców. Aby pokazać Wam, jak wygląda tamtejsze życie, nasza ekipa reporterska wybrała się w podróż drogą A1 – jedyną prowadzącą do Somalilandu i przecinającą kraj na wskroś.

Witajcie w Somalilandzie. Ten graniczący z Etiopią kraj oficjalnie nie istnieje. 

Somaliland: kraj, którego nie znacie

Słynna amsterdamska dzielnica czerwonych latarni przyciąga tak wielu imprezowiczów, że miejscowi nie mogą już tego znieść. Rada Miejska rozważa przeniesienie prostytutek, aby przyciągnąć inny rodzaj turystyki do historycznego centrum.

Słynna amsterdamska dzielnica czerwonych latarni przyciąga tak wielu imprezowiczów, że miejscowi nie mogą już tego znieść.

Re: Turystyka imprezowa w Amsterdamie

Trudno nie czuć sympatii dla kolczastych jeży gramolących się w jesiennych liściach. Jednak nie wszyscy wiedzą, że zwierzęta te mają coraz trudniejsze życie. Mnożą się zagrożenia, a ich przestrzeń życiowa się zmniejsza. W reportażu wybraliśmy się do włoskiego miasteczka Novello, gdzie weterynarz Massimo Vacchetta zmienił swój dom w klinikę dla jeży.

360° Geo

Reportaż z włoskiego Novello, gdzie pewien weterynarz zmienił swój dom w klinikę dla jeży.

Włochy: Schronisko dla jeży

35 letnia Iwona Blecharczyk od 10 lat prowadzi ciężarówki. Teraz jeździ 68 tonowym pojazdem, a swoje codzienne życie z drogi pokazuje na facebooku, instagramie i YouTubie gdzie śledzi ją w sumie 685,294 osób. Przez wiele lat była jedną z pierwszych kobiet w Polsce i jedną z niewielu w Europie, pracujących w specjalistycznym transporcie. Przejechała już tysiące kilometrów, dostarczyła setki ładunków, zjeździła prawie całą Europe i dobry kawałek Ameryki Północnej. Dla niej ta praca to wielka pasja, poczucie wolności, i możliwość podziwiania piękna natury.Coraz więcej kobiet w Europie poświęca się zawodom związanym z sektorem ciężkiego transportu drogowego, które niegdyś były wyłączną prerogatywą męskiego wszechświata. Jednak kobiety takie jak Iwona dzięki swojej niezwykłej determinacji udowadniają, że potrafią być zawodowymi kierowcami ciężarówek i przełamywać stereotypy płciowe. W uznaniu jej inspirujących osiągnięć w 2019 została częścią projektu "Barbie Shero" mającego na celu promocję wśród dziewczynek inspirujących kobiecych wzorców.

Coraz więcej kobiet w Europie poświęca się zawodom związanym z sektorem ciężkiego transportu drogowego, które niegdyś były wyłączną prerogatywą męskiego wszechświata.

Kobiety za kierownicami ciężarówek

W swoich utworach raper Muramar Hantosh opowiada o rodzinnym Mosulu. Wiele dzielnic tego irackiego miasta zostało zniszczonych przez ISIS. „Zwłoki pod gruzami kołyszą nas do snu” – rapuje Muramar. Reportaż o poezji pośród ruin.

„Zwłoki pod gruzami kołyszą nas do snu” – rapuje Muramar. 

Irak: Rap pośród ruin

Odkrywamy Chiny – gigantyczny i różnorodny kraj, w którym ścierają się różne interesy. Przyglądamy się dysproporcjom między Wschodem i Zachodem, Chińczykom Han i mniejszościami. A podróż rozpoczynamy w Wuhan – mieście, w którym wybuchła pandemia Covid-19.

Na rewersie mapy

Odkrywamy Chiny – gigantyczny i różnorodny kraj, w którym ścierają się różne interesy. 