Name: Mołdawia: duchy sowieckiego cyrku - Czerwony Urbex (6/8)
Uploaded: 2019-11-22T00:00:00.000+01:00
Duration: 334 s
Description: Otwarty w Kiszyniowie (Mołdawia) w 1981 roku cyrk, jest modelowym przykładem brutalizmu. W budynku tym odbywały się przepiękne pokazy, o których marzyły całe pokolenia. Dziś żelazne posągi zostały zniszczone przez wandali, a ścienne freski noszą zapach wilgotnego kurzu. Co pozostało dzisiejszym dorosłym z tego miejsca pełnego wspomnień?

Moldova: Ghosts of the Soviet Circus

Moldavia: Los fantasmas del circo soviético

Urbex Rouge (6/8)

Urbex im Osten (6/8)

Moldavia: i fantasmi del Circo Sovietico

Mołdawia: duchy sowieckiego cyrku

Otwarty w Kiszyniowie (Mołdawia) w 1981 roku cyrk, jest modelowym przykładem brutalizmu. W budynku tym odbywały się przepiękne pokazy, o których marzyły całe pokolenia. Dziś żelazne posągi zostały zniszczone przez wandali, a ścienne freski noszą zapach wilgotnego kurzu. Co pozostało dzisiejszym dorosłym z tego miejsca pełnego wspomnień?

program_content

Podróż przez ruiny komunizmu

Czerwony Urbex

<p>Otwarty w Kiszyniowie (Mołdawia) w 1981 roku cyrk, jest modelowym przykładem brutalizmu. W budynku tym odbywały się przepiękne pokazy, o których marzyły całe pokolenia. Dziś żelazne posągi zostały zniszczone przez wandali, a ścienne freski noszą zapach wilgotnego kurzu. Co pozostało dzisiejszym dorosłym z tego miejsca pełnego wspomnień?</p>

Czerwony Urbex (6/8)

Otwarty w Kiszyniowie (Mołdawia) w 1981 roku cyrk, jest modelowym przykładem brutalizmu.

program_playNext

Wünsdorf, było najważniejszym radzieckim miastem na niemieckiej ziemi. W tej bazie mieściło się w okresie zimnej wojny, naczelne dowództwo Armii Czerwonej. Było to też największe radzieckie miasto poza ZSRR. Mieszkało tu na stałe 35-40 tysięcy ludzi. Nie tylko żołnierze, ale ich rodziny i pracownicy cywilni. Było tu wszystko, co jest niezbędne w mieście: szkoły, przedszkola, teatr, kino, sklepy, osiedla mieszkaniowe, obiekty sportowe…  Kompletna miejska infrastruktura. Mówiono tu po rosyjsku, a Niemcy zwykle nie mieli wstępu.

Czerwony Urbex (1/8)

Wünsdorf, było najważniejszym radzieckim miastem na niemieckiej ziemi. W tej bazie mieściło się w okresie zimnej wojny, naczelne dowództwo Armii Czerwonej. Było to też największe radzieckie miasto poza ZSRR. 

Niemcy: zniknięcie Armii Czerwonej

Symbol i pamiątka bułgarskiego komunizmu. Buzłudża - lśniący przykład architektury brutalizmu został wzniesiony w 1981 roku pośród bałkańskich gór na polecenie szefa Ludowej Republiki Bułgarii Todora Żiwkowa. W czasach realnego socjalizmu odbywały się tu mistyczne pielgrzymki. Teraz, wraz z upadkiem bloku sowieckiego, budynek popadł w zapomnienie.

Czerwony Urbex (2/8)

Symbol i pamiątka bułgarskiego komunizmu. Buzłudża  - lśniący przykład architektury brutalizmu został wzniesiony w 1981 roku pośród bałkańskich gór na polecenie szefa Ludowej Republiki Bułgarii Todora Żiwkowa.

Bułgaria: UFO komunizmu

Symbolem epoki komunizmu w Chorwacji jest zachwycający budynek ze stalowych paneli, zbudowany na Petrovej Gorze w czasach reżimu marszałka Tito.  Budynek powstał w 1981 roku jako pomnik antyfaszystowskiej rebelii ludności byłej Jugosławii. W jego wnętrzu znajdować się miało muzeum, wystawy, biblioteki, teatr… Wielkie centrum kultury szerzące wiedzę o powstaniu i ruchu wyzwoleńczym. Dziś jego ściany rozpadają się na kawałki, a stal została rozkradziona. Jednak widmo komunizmu wciąż odbija się tu echem ...
 

Czerwony Urbex (3/8)

Symbolem epoki komunizmu w Chorwacji jest zachwycający budynek ze stalowych paneli, zbudowany na Petrovej Gorze w czasach reżimu marszałka Tito.  

Chorwacja: ostatnie szaleństwo Tito

W Gruzińskim mieście Ckaltubo znajduje się ulubione miejsce Stalina: uzdrowisko, które przeżywało swój wielki rozkwit w latach 50. XX wieku. Wśród rozpadających się ścian starego sanatorium spoczywają duchy radzieckich robotników. Wysublimowane ruiny, służą jako apokaliptyczne świadectwo epoki komunizmu.

Czerwony Urbex (4/8)

W Gruzińskim mieście Ckaltubo znajduje się ulubione miejsce Stalina: uzdrowisko, które przeżywało swój wielki rozkwit w latach 50. XX wieku. 

Gruzja: tajne sanatorium Stalina

W 1988 roku tuż przed końcem reżimu komunistycznego w Albanii, w Tiranie wzniesiono pomnik faraona ku pamięci dyktatora Envera Hodży, który prowadził kraj żelazną ręką i dzięki któremu Albania zyskała przydomek „Korea Północna Europy”. Po 1991 roku budynek został przekształcony w centrum kultury, w którym odbywały się pierwsze imprezy rave i stał się symbolem wyzwolenia z Tirany.

Czerwony Urbex (5/8)

W 1988 roku tuż przed końcem reżimu komunistycznego w Albanii, w Tiranie wzniesiono pomnik faraona ku pamięci dyktatora Envera Hodży, który prowadził kraj żelazną ręką i dzięki któremu Albania zyskała przydomek „Korea Północna Europy”. 

Albania: Piramida tyrana

Dla wielu jest to najbrzydszy budynek na świecie, dla niektórych -  klejnot brutalizmu: dominujący w Belgradzie drapacz chmur budzi mieszane uczucia, ale nie można pozostać wobec niego obojętnym. Zbudowany w 1977 roku dla firmy Genex, od czasu bombardowań NATO w latach 90. jest obrazem upadku. Wszechobecna cisza czyni atmosferę opustoszałych biur jeszcze bardziej upiorną.

Czerwony Urbex (7/8)

Dla wielu jest to najbrzydszy budynek na świecie, dla niektórych -  klejnot brutalizmu: dominujący w Belgradzie drapacz chmur budzi mieszane uczucia, ale nie można pozostać wobec niego obojętnym

Serbia: klejnot brutalizmu

Romashka,zwana również kłosem kukurydzy to blok zbudowany w latach 80. Pod mieszkania socjalne. Można było w nim mieszkać, czekając na znalezienie stałego miejsca pobytu. Znajdowała się w nim wspólna pralnia, kuchnia, a nawet sala gimnastyczna. Dziś większość pięter stoi pusta, ale na niektórych kondygnacjach nadal żyją ludzie. Legenda głosi, że Romashka kiedyś obracała się na kołach wokół własnej osi…

Czerwony Urbex (8/8)

Romashka,zwana również kłosem kukurydzy to blok zbudowany w latach 80. pod mieszkania socjalne. 

Mołdawia: piekielna wieża komunizmu

Czerwony Urbex - Podróż przez ruiny komunizmu

program_recommendations

8 maja 2016 roku w Nowym Jorku rzeźba „Him”, przedstawiająca młodego klęczącego chłopca o twarzy Hitlera, została sprzedana na aukcji za 13,3 mln euro. Praca była podpisana przez Cattelana, ale czy to on jest twórca dzieła? W rzeczywistości artysta z Mediolanu był autorem jedynie dziesięciu linijek wysłanych faksem do rzeźbiarza Daniela Drueta, tego samego, który stworzył słynną rzeźbę papieża Jana Pawła II przygniecionego meteorytem. Chcąc potępić system sztuki współczesnej, w którym artysta ogranicza się do zaproponowania koncepcji i podpisania skończonej pracy, Druet stworzył pomnik poświęcony Cattelanowi: nazywa się go „Kukułka”.

Gimnastyka

8 maja 2016 roku w Nowym Jorku rzeźba „Him”, przedstawiająca młodego klęczącego chłopca o twarzy Hitlera, została sprzedana na aukcji za 13,3 mln euro. Praca była podpisana przez Cattelana, ale czy to on jest twórcą dzieła?

Kto stworzył Hitlera?

Najlepszy z najlepszych - niemal 50 lat po śmierci Bruce Lee nadal pozostaje najważniejszą postacią sztuk walki. Często kopiowany, dalej niezrównany. Ma oddanych fanów na całym świecie, nawet gdy Quentin Tarantino pozwala sobie w swoim filmie zakwestionować moc małego smoka. Zajmijmy się więc tym tematem tabu z dzieciństwa: czy Bruce Lee naprawdę dobrze walczył?

To pytanie graniczy z bluźnierstwem: czy Bruce Lee rzeczywiście dobrze walczył?

Czy Bruce Lee naprawdę umiał walczyć?

Karykatura gwiazd w 3 minuty. W dzisiejszym odcinku: Bruce Lee, którego uczniami byli między innymi Steve McQueen i James Coburn!

(Prawie) cała prawda: Bruce Lee

Gdy tylko upadł mur, rap zyskał ogromną popularność w Niemczech. Już wtedy kobiety zajęły ważne miejsce na tej scenie. Wśród współczesnych niemieckich raperek błyszczą Yetundey, pianistka, piosenkarka, aktorka, tancerka, dla której nie liczą się żadne granice stylu oraz Layla Boe – czarodziejka języka niemieckiego.

Girlhood: kobiety rapu

Wśród współczesnych niemieckich raperek błyszczą Yetundey i Layla Boe.

Niemcy

Przez długi czas jedyną francuską raperką była Diam's. Jednak wraz z nadejściem nowego pokolenia, na scenie zaroiło się od utalentowanych artystek. Poznajcie Lean Chichiro i Meryl, które uosabiają przyszłość francuskiego rapu – każda na swój sposób.

Poznajcie Lean Chichiro i Meryl, które uosabiają przyszłość francuskiego rapu – każda na swój sposób.

Francja

Dee Koala i Dope Saint Jude – obczajcie te raperki z Kapsztadu! Choć są daleko, odnajdziecie siebie w ich historiach. Obie tryskają energią i inwencją w łączeniu angielskiego z ojczystym językiem isiXhosa.

Dee Koala i Dope Saint Jude – obczajcie te raperki z Kapsztadu! 

Afryka Południowa

Rap istnieje w Maroku od jakichś 20 lat, ale pierwsze raperki pojawiły się dopiero niedawno. Choć nie jest im łatwo na scenie zdominowanej przez mężczyzn, silnie zaznaczają swoją pozycję radykalnymi i kąśliwymi tekstami. Poznajcie marokańskie gwiazdy, raperki Khtek i Krtas Nssa.

Rap istnieje w Maroku od jakichś 20 lat, ale pierwsze raperki pojawiły się dopiero niedawno. 

Maroko

Rower – symbol wolności i szacunku do środowiska. W dzisiejszym odcinku zajeżdżamy do Berlina - nieoficjalnej stolicy rowerów vintage, do Londynu – gdzie rowerowe kafejki proponują również wieczory „speed-dating”, oraz do Holandii - prekursorki rowerowego szaleństwa.

Rower to styl życia

Rower – symbol wolności i szacunku do środowiska. 

Biking Boom

Davina Sammarcelli udowadnia, że typografia może być seksowna i erotyczna. Wszystko, czego potrzebujesz, to litery i znaki interpunkcyjne do tworzenia wierszy erotycznych. Już punkt między dwoma nawiasami staje się piersią, a „O” namiętnym pocałunkiem.

Davina Sammarcelli udowadnia, że typografia może być seksowna i erotyczna.

Seksowna typografia (.)(.)

Polecamy również

program_bonus

Bonuses and Extracts

program_external

Odkryj więcej

program_categoryMostViewed

Koronawirus odsłonił to, czego kraj od dawna nie chciał widzieć: system opieki zdrowotnej w Rumunii sam jest ciężko chory wskutek kilkudziesięcioletnich zaniedbań. 10.000 nowych przypadków koronawirusa dziennie, śmiertelność między 70 a 90% - najwyższa w UE - Rumunia, już osłabiona przez swoją gospodarkę, zostaje dodatkowo osłabiona przez pandemię. Przestarzały sprzęt medyczny, niewiele leków, niewielu specjalistów: kraj walczy o zatrzymanie lekarzy, którzy wyjeżdżają, aby praktykować w innych częściach Europy.

ARTE Reportage

Koronawirus odsłonił to, czego kraj od dawna nie chciał widzieć: system opieki zdrowotnej w Rumunii sam jest ciężko chory wskutek kilkudziesięcioletnich zaniedbań. 

Rumunia: wybuch wirusa

W maju 2020 roku w Afganistanie miała miejsce straszna zbrodnia. Uzbrojeni mężczyźni włamali się do szpitala położniczego i zabili 25 osób: położne, ciężarne kobiety i noworodki. Tragedia wstrząsnęła społeczeństwem i podała w wątpliwość sens negocjacji pokojowych, które afgański rząd negocjuje z talibami.

W maju 2020 r. w Afganistanie uzbrojeni mężczyźni włamali się do szpitala położniczego i zabili 25 osób: położne, ciężarne kobiety i noworodki. 

Afganistan: wojna przeciwko noworodkom

W Indiach pracownice rolne stawiane są pod presją usunięcia macicy, aby mogły pracować bez przerwy. Długo była to jedna z najlepiej chronionych tajemnic wsi w Indiach. Podczas gdy wskaźnik histerektomii (zabieg chirurgicznego usunięcia macicy) na Zachodzie wynosi 2/1000, w Indiach osiąga 17/1000, do 350/1000 w stanie Maharasztra na zachodzie kraju, w tzw „Pasie Cukrowym”. Przez ostatnie 10 lat 14 000 zbieraczek trzciny poddało się histerektomii. Reportaż.

W Indiach pracownice rolne stawiane są pod presją usunięcia macicy, aby mogły pracować bez przerwy. Długo była to jedna z najlepiej chronionych tajemnic wsi w Indiach. 

Indie: wioski bez macicy

Pandemia koronawirusa poskutkowała we Włoszech głęboką recesją. Kraj czuje się zapomniany przez resztę Unii. Tęskni za solidarnością. Na fali frustracji, ruch Italexitowy skupiony wokół Matteo Brandiego, domaga się wyjścia Włoch ze wspólnoty.

Pandemia i recesja nadszarpnęły UE

Pandemia koronawirusa poskutkowała we Włoszech głęboką recesją. Kraj czuje się zapomniany przez resztę Unii. 

Re: Sfrustrowane Włochy rozważają Italexit

Z okazji swojego 50-lecia francuska stacja radiowa FIP zaprosiła brytyjskiego artystę Stinga na prywatny koncert w Panteonie w Paryżu. Nigdy wcześniej muzyka pop nie zagrała w słynnej Hall of Fame.

50-lecie radia FIP

Gwiazda popu wśród narodowych bohaterów

Sting w Panteonie

Czterdzieści lat temu AIDS zdziesiątkowało całe pokolenie. Dziś nadal zbiera krwawe żniwo, ale o chorobie i leczeniu wiemy już wiele więcej. Dokument jest kroniką zbiorowej walki z chorobą, zbliżeniem na piętno społeczne związane z AIDS oraz przestrogą przed milczeniem i zapomnieniem.

Czterdzieści lat temu AIDS zdziesiątkowało całe pokolenie. Dziś nadal zbiera krwawe żniwo.

40 lat AIDS

Trudno nie czuć sympatii dla kolczastych jeży gramolących się w jesiennych liściach. Jednak nie wszyscy wiedzą, że zwierzęta te mają coraz trudniejsze życie. Mnożą się zagrożenia, a ich przestrzeń życiowa się zmniejsza. W reportażu wybraliśmy się do włoskiego miasteczka Novello, gdzie weterynarz Massimo Vacchetta zmienił swój dom w klinikę dla jeży.

360° Geo

Reportaż z włoskiego Novello, gdzie pewien weterynarz zmienił swój dom w klinikę dla jeży.

Włochy: Schronisko dla jeży

Tajską wysepkę Koh Panyi zamieszkuje ok. 300 potomków morskich nomadów, którzy osiedli tu przed dwoma wiekami. Tutejsi młodzi piłkarze ćwiczą w nietypowym miejscu. Ich boisko unosi się na wodzie. W dokumencie przyglądamy się tej konstrukcji z pontonów i od ludzi z nią związanych poznajemy historię pływającego stadionu, który przed laty przyniósł wyspie sławę.

GEO Reportage

Młodzi piłkarze z Koh Panyi ćwiczą w nietypowym miejscu. 

Tajlandia: pływający stadion

Po wielkiej powodzi w listopadzie 2019 roku w Wenecji wciąż trwa stan wyjątkowy. Zimowe powodzie należą tu do codzienności. Jednak tym razem powódź zaskoczyła Wenecjan. Zniszczeniu uległy domy i sklepy, ale także cenne dzieła sztuki i kultury. Wenecja nie posiada dobrze rozwiniętych systemów ochrony przeciwpowodziowej, a zmiany klimatu prognozują kolejne powodzie. Czy Wenecja stoi na skraju przepaści?

Czy miasto da się jeszcze uratować?

Re: Wenecja tonie

Amália Rodrigues była głosem Portugalii. Nieśmiertelna królowa fado została ambasadorką gatunku muzycznego, który osławił portugalską sztukę „saudade” na całym świecie. Dwadzieścia dwa lata po śmierci Amália nadal inspiruje fadystów w każdym wieku. Spotykamy się z kilkorgiem z nich.

Królowa fado

22 lata po śmierci Amália Rodrigues nadal inspiruje fadystów w każdym wieku. 

Amalia Rodriges

Historycznie stosunki między Polską a Niemcami nie zawsze były łatwe. Co obecnie Polacy sądzą o polityce Angeli Merkel? Udaliśmy się na ulice Warszawy, by ich o to zapytać. 

Bye Bye Merkel

Co Polacy sądzą o polityce Angeli Merkel? 

Angela Merkel a Warszawa

Sytuacja na granicy polsko-białoruskiej wciąż się pogarsza: we wrześniu 2021 r. prawie 9 tys. osób próbowało dostać się do kraju, dwukrotnie więcej niż w sierpniu. Teren przygraniczny jest niedostępny dla stowarzyszeń czy mediów, o czym nasza dziennikarka Ulrike Däßler przekonała się na własnej skórze podczas kręcenia tego reportażu: wraz z kamerzystą została zatrzymana przez policję na 24h, gdy przez przypadek wjechała na teren objęty stanem wyjątkowym.

Bashra i jej rodzina uciekli z pogrążonej w wojnie Syrii. Na polskiej granicy spotkały ich pushbacki.

Dramat migrantów na polsko-białoruskiej granicy

Alexis Fleming stworzyła w Szkocji hospicjum dla ponad setki zwierząt: kóz, owiec, świń, czy kurczaków. Zapewnia piękną jesień życia tym, których nikt już nie chce. Czterdziestolatka sama jest nieuleczalnie chora. W towarzystwie zwierząt znalazła jednak miejsce pełne życia, w którym śmierć nie jest tematem tabu.

Alexis Fleming stworzyła w Szkocji hospicjum dla ponad setki zwierząt: kóz, owiec, świń, czy kurczaków. 

Szkocja: Przystań dla zwierząt

Europa oszalała na punkcie kannabidiolu, w skrócie CBD. Jest wszędzie i pod każdą postacią: herbatki, oleju, sprayu, czy kremu. Ta substancja z konopi rzekomo łagodzi stany zapalne, jest dobroczynna dla skóry i relaksuje zestresowane osoby bez odurzania. Czy mają rację ci, którzy wróżą CBD świetlaną przyszłość, nazywając ją kofeiną XXI wieku?

Re: Czy CBD nam służy?

Gordona Matthew Thomasa Sumnera, aka Stinga, z pewnością nikomu nie trzeba przedstawiać. Historyczny lider formacji Police wziął udział w gali otwarcia Festiwalu Reeperbahn w Hamburgu, prezentując singiel ze swojego kolejnego albumu ("The Bridge"): Rushing Water.

Reeperbahn Festival 2021

Na Reeperbahn Festival Sting zaprezentuje „Rushing Water”, utwór ze swojego nadchodzącego albumu „The Bridge”.

Sting: "Rushing Water"

Cypr jest dziś schronieniem dla par z Bliskiego Wschodu, którym nie wolno się pobrać. To tu mogą wziąć ślub cywilny, niedozwolony w ich ojczyźnie. Każdego roku ok. 10 000 osób różnych wyznań i w różnym wieku pobiera się tu zgodnie z prawem UE. W ich krajach, oddalonych 200 km od wybrzeży Cypru, ślubu udzielić może tylko ksiądz, imam lub rabin.

Małżeństwo wbrew religijnym tabu: Cypr jest ostatnią nadzieją dla „zakazanych par” na Bliskim Wschodzie.

Cypr: wyspa zakazanych małżeństw

Muzea etnograficzne chciały być ratunkiem dla kultur świata. Odwiedzający je mieli podróżować do zagrożonych „ludów pierwotnych” Afryki i Oceanii. Wielu europejskich artystów.tek udało się na kolonizowane lądy, by dokumentować życie „tubylców”. W dokumencie analizujemy ich spojrzenie na obce kultury – spojrzenie na wskroś „białe”.

Czym jest „białe” spojrzenie na obce kultury?

Ekspresjonizm i kolonializm

Na arenie międzynarodowej Angela Merkel jest uznawana za najpotężniejszego przywódcę politycznego na świecie. Jednak jak oceniają ją berlińczycy, których przez 16 lat „Mutti” była kanclerzem?

Jak Niemcy oceniają Angelę Merkel, która przez 16 lat była ich kanclerzem?

Angela Merkel a Berlin

Jak żyją ludzie w Arabii Saudyjskiej, jednym z najbardziej konserwatywnych i najbogatszych krajów świata? W portowym mieście Dżudda nad Morzem Czerwonym młoda baletnica Jumana marzy, by pewnego dnia móc wystąpić publicznie, podczas gdy młody Ali co najmniej raz w roku odbywa pielgrzymkę do Mekki, aby się oczyścić. Tęsknoty i marzenia tak różne jak na całym świecie. 

Kraina tysiąca i jednej nocy

Arabia Saudyjska, gigantyczne królestwo zbudowane na pustyni, jest uważane za jedno z najbogatszych i najbardziej konserwatywnych państw na świecie. Ale jak żyją jego mieszkańcy?

Arabia Saudyjska: zachód

Co to był za koncert! Wokalistka Mysie i jej zespół otulili publiczność Gaîté Lyrique swoją ciepłą, lecz także buntowniczą muzyką. Jeśli myślicie, że te dwie rzeczy się wykluczają, posłuchajcie koniecznie!

Festival ARTE Concert 2021

Wokalistka Mysie i jej zespół otulają swoją ciepłą, lecz także buntowniczą muzyką.